De tering onder controle

In 2005 waren er in Nederland nog 1157 mensen die aan tuberculose leden (Nederlandse Tuberculose Registratie). Hoewel het aantal fluctueert, lijkt het er op dat de trend nog steeds dalend is. In 1980 waren er nog 1664 patiënten.

Behandeling

De behandeling van tuberculose is langdurig, maar minder lang dan in het verleden. In de meeste gevallen moet de patiënt gedurende 6 maanden tuberculosemiddelen slikken. Volgens het gangbare advies (Farmcotherapeutisch Kompas 2007) gebruiken patiënten gedurende een intensieve fase van 2 maanden gelijktijdig isoniazide, rifampicine en pyrazinamide. Daarna volgt een continuatiefase van 4 maanden, waarin de patient isoniazide en rifampicine moet slikken. Is er sprake van resistentie of een vermoeden op resistentie, dan moet de patiënt meer middelen gebruiken. Als iemand in contact is geweest met een open-tuberculose patiënt, maar geen positieve tuberculine reactie heeft ontwikkeld, is het advies om gedurende een half jaar alleen isoniazide te slikken.

Gebruik

De hoeveelheid verstrekte tuberculose antibiotica uitgedrukt in standaard dagdoseringen (ddd’s) schommelt sinds 2003 rond de 270.000 per kwartaal. Juist in 2007 stijgt het gebruik weer naar de 300.000 ddd's per kwartaal, het niveau van voor het jaar 2003. Isoniazide is het meest voorgeschreven tuberculosemiddel omdat artsen het zowel profylactisch als gedurende de intensieve en de continuatiefase toepassen. Rifampicine kent geen profylatische toepassing en is daarom terug te vinden op de tweede plaats. Derde is pyrazinamide dat een arts doorgaans alleen tijdens de intensieve fase voorschrijft. Ethambutol wordt bij resistentie toegevoegd aan de therapie.

Figuur 1: aantal tuberculosegevallen in Nederland

Figuur 2: aantal standaarddagdoseringen tuberculose antibiotica per kwartaal

Bij uitbraken van open tbc stijgt het gebruik van isoniazide. Zo viel de piek in het begin van 2001 samen met twee gevallen van open tbc in cafès in de provincie Groningen. De piek in 2002 viel samen met toenemend gebruik in verschillende delen van Noord Holland en Utrecht en die in 2004 met een geval van open tbc bij een kroegbaas in Rotterdam West en die van een caissière bij een supermarkt in de provincie Utrecht.