COX-2 remmers weer in de lift

Geschiedenis

Toen rofecoxib (Vioxx®) in 2000 als eerste selectieve COX-2-remmer (=COXib) in Nederland op de markt kwam, dacht men de pijn bij patiënten met artrose of artritis te kunnen behandelen zonder de vervelende maagschade die andere NSAID’s (nonsteroïdal anti-inflammatory drugs) veroorzaken. In september 2004 bleek uit een grote trial dat rofecoxib een verhoogd risico geeft op trombotische gebeurtenissen, wat voor fabrikant MSD reden was om het geneesmiddel uit de handel te halen. Intussen hebben Europese autoriteiten zich hierover gebogen en heeft het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen een advies uitgebracht voor het gebruik van de COX-2-remmers die in Nederland beschikbaar zijn. Hierbij zijn ischemische hartziekten, cerebrovasculaire gebeurtenissen en hartfalen als contra-indicaties toegevoegd aan de bijsluiter, evenals het advies om COX-2-remmers zo kort mogelijk en in een zo laag mogelijke,dosering te gebruiken. De NHG richtlijn pijnbestijding adviseert uiterste terughoudendheid bij het gebruik van COX-2 remmers.

Heftige bewegingen

Na het verdwijnen van rofecoxib namen in eerste instantie celecoxib en etoricoxib de plaats daar van in. Het gebruik aan deze twee middelen steeg van 157.000 voorschriften in het derde kwartaal van 2004 tot 292 duizend voorschriften in het 4e kwartaal. In het eerste kwartaal 2005 was het aantal voorschriften van deze COX-2 remmers weer net zo snel terug gedaald tot het niveau van het derde kwartaal 2004. Daarna is het aantal geleidelijk verder gedaald tot 94 duizend in het 3e kwartaal van 2006. Op dit moment is het aantal voorschriften weer aan het stijgen, tot bijna 110 duizend per kwartaal Met name etoricoxib is bezig aan een wederopstanding. In het 2e kwartaal van 2007 was het aantal voorschriften met 17% gegroeid ten opzichte van het 2e kwartaal van 2006.

Comedicatie

Het is mogelijk om op grond van de aflevergegevens een beeld te krijgen van de comedicatie van coxibs gebruikers. Zo kreeg 18% van de bijna 190.000 patiënten aan wie in het 1e halfjaar van 2007 via de openbare apotheek in Nederland een coxib is verstrekt kregen ook een middel dat duidt op een cardiovasculair risico.

Aandacht voor risicos nodig

Ondanks de sterke afname van het aantal coxib-gebruikers ten gevolge van de commotie rond de bijwerkingen en contra-indicaties van deze groep geneesmiddelen, blijkt nog steeds dat ongeveer 1 op de 5 coxib-gebruikers waarschijnlijk een cadiovasculair risico heeft. Om deze gebruikers beter in beeld te krijgen hebben de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) en het Wetenschappelijk Instituut Nederlandse Apothekers (WINAp) al in 2005 een search ontwikkeld.

COXibs search

Met de COXibs search heeft de apotheker een hulpmiddel ter beschikking om het gebruik van COX-2-remmers te bewaken. Met behulp van een indicator en patiënten-overzichten kan de apotheker zien aan hoeveel en aan welke patiënten in zijn apotheek, die mogelijk een contra-indicatie hebben, een COX-2-remmers is verstrekt.

Figuur 1: Aantal coxibs verstrekkingen per kwartaal

De daling van het coxibs-gebruik in 2005 is gestopt en omgezet in een stijging in 2007.