Veel meer osteoporose medicatie

Geneesmiddelen

Als een arts bij een patiënt botontkalking (osteoporose) wil behandelen staan hem verschillende geneesmiddelen ter beschikking. De belangrijkste groep zijn de bisfosfonaten. Deze middelen remmen de botafbraak, onder andere door te voorkomen dat calcium aan het bot wordt onttrokken. Naast deze geneesmiddelen die specifiek ter voorkoming van osteoporose zijn, zijn er ook calciumhoudende middelen beschikbaar. Deze geneesmiddelen bevatten of alleen calcium of een combinatie van calcium en vitamine D3. Vitamine D3 bevordert de opname van calcium uit de darm. Hoewel vitamine D3 onder invloed van zonlicht door het lichaam zelf wordt aangemaakt, is het in sommige gevallen nodig om deze vitamine extra te gebruiken. Bisfosfonaten kennen een andere plek in de therapie dan de calciumproducten. Ze zijn aangewezen als er sprake is van osteoporose of er een ernstig risico daarop bestaat. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij het langdurig gebruik van corticosteroïden. Het gebruik van extra calcium in de vorm van tabletten wordt geadviseerd als aanvulling op de normale voeding indien de patiënt daaruit onvoldoende calcium krijgt.

Gebruik

De meest voorgeschreven bisfosfonaat is alendroninezuur (Fosamax). In de eerste helft van 2007 is dat middel 320.000 keer verstrekt, terwijl dat in het eerste half jaar van 2000 nog 97.000 keer was. Dit komt neer op een gemiddelde stijging van bijna 19% per jaar. Risedroninezuur, (Actonel) dat in de loop van 2001 op de markt is gekomen, heeft over het eerste half jaar van 2007 een omzet bereikt van bijna 140.000 voorschriften. Calci-Chew® is het meest verstrekte calciumproduct. Het is een kauwtablet met calcium in de vorm van carbonaat en bestaat in drie vormen, te weten 500mg en 1000mg calcium en 500mg calcium met vitamine D3. Samen zijn ze goed voor 430.000 verstrekkingen in de eerste helft van 2007. Dit is 85% van alle calciumproducten die op recept zijn verstrekt. Dat deze productlijn zo’n groot aandeel heeft kent zijn oorzaak in 2004 toen het de enige receptplichtige calciummiddelen waren. Daardoor waren ze nog in het verzekerd pakket opgenomen, terwijl de andere middelen in dat jaar tijdelijk niet vergoed werden.

Combinaties

Naast de genoemde combinaties van calcium met vitamine D3 zijn er ook combinaties van bisfosfonaten met respectievelijk calcium en vitamine D3. Het aandeel in de omzet van deze vaste combinaties is met 75.000 verstrekkingen in het eerste half jaar van 2007 niet hoog, minder dan 14%. Het aantal verstrekkingen ervan is wel weer stijgend na een jarenlange daling. Sinds 2005 is er zowel een combinatie van risedroninezuur met calcium (Actokid®) als een combinatie van alendroninezuur met vitamine D3 (Fosavance®) op de markt. Daarnaast kregen bijna 97.000 patienten in het eerste half jaar van 2007 een losse combinatie van verschillende middelen via de openbare apotheek. Meestal gaat het dan om een combinatie van een bisfosfonaat en Calci-chew-D3. Zo’n combinatie van een bisfosfonaat, calcium en vitamine D3 is niet in de handel. Een gat in de markt?

Figuur 1: Gebruik anti osteoporosemiddelen per kwartaal (2000-2007)

Het gebruik van anti osteoporosemiddelen, en met name van alendroninezuur en cacliumtabletten neemt fors toe.