IVF maatregel bespaarde 20 miljoen

Kunstmatige bevruchting

Volgens de Stichting Landelijke Infertiliteit Registratie (LIR) is er in 2005 bijna 15.000 keer met een kunstmatige bevruchting begonnen, waarvan 8900 keer met een In Vitro Fertilisatie (IVF). Ten opzichte van 2002 is dat een lichte daling, toen startte men bijna 9400 keer een IVF behandeling. Bij IVF brengt men een eicel buiten het lichaam samen met mannelijke spermacellen. Na bevruchting plaatst men de eicel weer terug in de baarmoeder. In bijna 1730 gevallen leidde dit tot een zwangerschap. Als bij twee IVF-pogingen geen bevruchting is opgetreden, kan men voor een ICSI-behandeling kiezen (Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie). Het verschil met IVF is dat men bij een dergelijke behandeling één spermacel in de eicel injecteert. In 2005 zijn 6100 ICSI behandelingen gestart. In een kwart van de gevallen leidde dit tot een zwangerschap. Als er bij IVF meer embryo's ontstaan dan er worden teruggeplaatst in de baarmoeder, kunnen deze embryo's worden ingevroren (cryopreservatie) om later te worden teruggeplaatst. In het jaar 2005 zijn op basis van deze methode 2380 embryo's teruggeplaatst, waarvan 419 behandelingen leidden tot een zwangerschap.

Vergoeding

Voor 2004 werd de medicatie ter ondersteuning van een IVF altijd vergoed. Vanaf 2004 tot 2007 hoorde IVF-medicatie ter ondersteuning van de eerste IVF-behandeling niet tot het wettelijk verzekerde geneesmiddelenpakket of basisverzekering. De medicatie voor de tweede en derde behandeling werd echter wel vergoed. Met deze maatregel wilde men € 25 miljoen per jaar te besparen. Vanaf begin 2007 is de maatregel gedeeltelijk teruggedraaid en krijgen patiënten de IVF medicatie voor de eerste 3 behandelingen vergoed. Daarna moet de patiënt zowel de behandeling als de medicatie zelf betalen.

Geneesmiddelen

Het follikel stimulerend hormoon (FSH) en het luteïniserend hormoon (LH), beide behorend tot de gonadotrope hormonen, zijn verantwoordelijk voor de eisprong (ovulatie) bij de vrouw. Om de ovulatie te stimuleren gebruikt een vrouw bij IVF geneesmiddelen die dezelfde werking hebben. Deze middelen behoren tot de gonadotrofinen en andere ovulatiestimulerende middelen (ATC-groep G03G). Bij IVF zijn er daarnaast ook nog een aantal hormonen in gebruik, onder andere om de activiteit van de hypofyse te onderdrukken. Deze middelen hebben echter hun toepassing vooral bij andere indicaties.

Besparingen

Financiële gevolgen van de maatregel zijn uitsluitend waarneembaar bij de ovulatiestimulerende middelen. De uitgaven aan deze gonadotrofinen via de openbare apotheek in Nederland liepen terug van € 34,6 miljoen in 2003 naar € 24,4 miljoen in 2004, een besparing van € 10 miljoen per jaar. De besparing voor de zorgverzekeraars via de basisverzekering was echter groter omdat patiënten de medicatie van de eerste behandeling zelf hebben betaald. De totale besparing komt daarmee uit op € 20 miljoen per jaar. In 2005 en 2006 bleven de uitgaven ongeveer op hetzelfde niveau. Nu de basisverzekering de IVF medicatie weer dekt gaan uitgaven mogelijk stijgen. In het eerste kwartaal van 2007 was daarvan maar zeer beperkt sprake. Het aantal verstrekkingen steeg met 7,2 % ten opzichte van het eerste kwartaal van 2006 en de uitgaven met 6,0%. Als die trend zich doorzet, zouden de kosten voor de zorgverzekeraars uitsluitend toenemen met de bijna 10 miljoen per jaar die de patiënten zelf hebben opgebracht. Wel stegen de uitgaven in het eerste kwartaal van 2007 sterk ten opzichte van die in de laatste kwartalen van 2006. Mogelijk hebben een aantal patiënten de behandeling uitgesteld tot het eerste kwartaal van 2007.

Figuur 1: Uitgaven aan gonadotrofinen

Nadat de vergoeding op de medicatie van de eerste IVF behandeling werd afgeschaft trad er een duidelijke besparing op de uitgaven op.