Beheerste groei geneesmiddelenuitgaven

De beheerste groei is vooral toe te schrijven aan de afspraken die minister Hoogervorst met de sector heeft gemaakt omtrent het doorvoeren van prijsverlagingen bij geneesmiddelen waarvan het patent is verlopen.

Besparingen door convenant

In 2004 heeft de minister van Volksgezondheid voor het eerst een convenant gesloten met de KNMP, Bogin en Zorgverzekeraars Nederland omtrent het doorvoeren van prijsverlagingen bij merkloze receptgeneesmiddelen. Afspraak was dat deze geneesmiddelen gemiddeld 40% goedkoper geprijsd zouden worden (rekening houdend met de claw back - de verplichte wettelijke korting van 6,82%). In 2005 heeft ook Nefarma zich bij de convenantafspraken aangesloten met als gevolg dat er in dat jaar ook in het specialitésegment diverse prijsverlagingen zijn doorgevoerd. Met elkaar zijn partijen voor 2005 een bezuinigingsdoelstelling van € 685 miljoen (incl. BTW) overeengekomen. Voor 2004 was deze gesteld op € 622 miljoen (incl. BTW).

Analyses van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) wijzen erop dat de besparingsdoelstelling voor 2005 ruimschoots is gehaald. Mede onder invloed van prijsverlagingen in de landen om ons heen zijn bepaalde geneesmiddelenprijzen verder verlaagd dan vooraf voorzien. Daarnaast heeft het verlopen van het patent op een aantal veelgebruikte geneesmiddelen een positief effect op de besparingsopbrengst van het convenant. Per saldo schat de SFK dat er in 2005 € 140 miljoen (incl. BTW en omzet via apotheekhoudende huisartsen) meer bespaard is dan in 2004. Dit komt overeen met 3% van de geneesmiddelenuitgaven.

Trends

Het afgelopen jaar zijn de geneesmiddelenuitgaven via openbare apotheken met 4,6% gestegen. De stijging is vooral toe te schrijven aan het toegenomen gebruik van geneesmiddelen. In 2005 behandelden de openbare apotheken 133 miljoen doktersvoorschriften; dat is 5,2% meer dan in 2004. De toename van door de apotheek verwerkte voorschriften is voor een deel terug te voeren op het terugdraaien van de zelfzorgmaatregel. In 2004 had de overheid besloten om zelfzorggeneesmiddelen die door artsen worden voorgeschreven niet langer te vergoeden. Per 1 januari 2005 heeft de minister de bezuinigingsmaatregel echter weer deels ongedaan gemaakt. Zelfzorggeneesmiddelen zoals laxantia, calciumtabletten, antihistaminica en motiliteitsremmende middelen worden vanaf die datum weer vergoed als er sprake is van langdurig gebruik. Het terugdraaien van de maatregel leidt ertoe dat deze kosten en voorschriften weer in beeld komen als het gaat om de geneesmiddelen die via de zorgverzekeraar vergoed worden. Anderzijds is er bij middelen tegen trombose (6,1 miljoen voorschriften), bètablokkers (5,7 miljoen voorschriften), maagzuurremmers (5,4 miljoen voorschriften) en cholesterolverlagers (5,0 miljoen voorschriften) al enige jaren sprake van een aanhoudende stijging in het gebruik.

Hoogste uitgaven

In de openbare apotheken wordt het meeste geld uitgegeven aan cholesterolverlagers (tabel 1). Onder invloed van de prijsverlagingen bij de veelgebruikte cholesterolverlager simvastatine (-70% in 2004) was er in 2004 sprake van een daling van de uitgaven aan deze middelen. Het lijkt er voorlopig op, dat dit een eenmalig verschijnsel is. In 2005 leidt een toename in het gebruik van atorvastatine, rosuvastatine en ezetimib opnieuw tot een substantiële stijging van de uitgaven aan cholesterolverlagers. Bij de maagzuurremmers is er sprake van een vergelijkbaar beeld. In 2004 daalde de prijs van omeprazol fors. Het toegenomen gebruik van pantoprazol en esomeprazol bepaalt hier de uitgavengroei in 2005.

Figuur 1: Geneesmiddelenuitgaven via de openbare apotheek (in miljoenen euro’s)

Tabel 1: Receptgeneesmiddelen met de hoogste uitgaven (bedragen in miljoenen euro’s)