Minder antivet-pillen in afvalrace

Alle balansdagen en vetarme voedingsproducten ten spijt, neemt het aantal Nederlanders met overgewicht alsmaar toe. Volgens opgaaf van het Voedingscentrum heeft zeker de helft van alle volwassenen een te hoog lichaamsgewicht. Ongeveer 1 op de 10 kampt zelfs met ernstig overgewicht, ofwel obesitas. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) rapporteert dat het aantal personen dat te zwaar is al jaren aan het toenemen is. Verder zorgwekkend is dat ook het aantal te dikke kinderen sterk toeneemt. Op basis van onderzoek van TNO en VUmc blijkt dat het aandeel 10-jarige jongens met overgewicht is verdubbeld van 7% in 1997 tot 14% in de periode 2000-2004. Obesitas onder 15-jarige meisjes is in dezelfde periode toegenomen van 0,5% tot bijna 5%. Overgewicht verhoogt de kans op hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, suikerziekte en gewrichtsklachten en brengt zo niet alleen gezondheidsrisico’s met zich mee, maar heeft ook een stuwende invloed op de zorguitgaven.

Vermageringsmiddelen

Overgewicht ontstaat doordat het lichaam meer energie opslaat dan het nodig heeft. Gezond eten en drinken en voldoende bewegen zijn dus cruciaal in het voorkómen en tegengaan van overgewicht. Daarnaast kunnen ook medicijnen worden gebruikt om af te vallen. De meest gebruikte middelen bij overgewicht zijn orlistat (Xenical®) en sibutramine (Reductil®). Beide middelen worden alleen op voorschrift van een arts verstrekt en behoren niet tot de basisverzekering. In de eerste drie kwartalen van 2006 hebben de openbare apotheken 34.000 keer een vermageringsmiddel verstrekt voor een totaalbedrag van € 2,2 miljoen. Waar in de afgelopen jaren orlistat steeds het meest verstrekte anti-vetmiddel was, is dit in 2006 niet meer het geval. Het gebruik van sibutramine ligt met 17.500 verstrekkingen net iets hoger dan orlistat, dat 16.600 keer is afgeleverd.

Nieuwkomer op de afvallersmarkt is het geneesmiddel rimonabant (Acomplia®). Dit middel is goedgekeurd voor de behandeling van patiënten met obesitas of patiënten met overgewicht die een grote kans hebben op diabetes type 2 of dyslipidemie (verstoorde bloedvetwaarden). Rimonabant is nog niet beschikbaar op de Nederlandse markt zolang de vergoedingsaanvraag van fabrikant Sanofi-aventis loopt voor opname van het medicijn in het basispakket.

Afnemend gebruik

In tegenstelling tot de stijging van het aantal te zware personen, neemt het aantal verstrekkingen van receptplichtige vermageringsmiddelen via de openbare apotheken al jaren sterk af (figuur 1). Naar verwachting zullen de middelen dit jaar 45.000 keer worden afgeleverd, 9% minder dan in 2005. De bijhorende uitgaven dalen van € 3,4 miljoen tot € 2,9 miljoen aan het eind van 2006. Gemiddeld krijgen patiënten een hoeveelheid vermageringsmiddelen mee die toereikend is voor een periode van 30 dagen. Hiervoor moet de patiënt gemiddeld € 63 betalen. Dit bedrag omvat zowel de kosten voor het geneesmiddel (€ 57) als de vergoeding voor de dienstverlening van de apotheek (€ 6,10).

Bikini-effect

Het zijn hoofdzakelijk vrouwen die een vermageringsmiddel op voorschrift van een arts ontvangen. Van alle verstrekkingen is 80% bestemd voor een vrouw. Het gebruik van vermageringsmiddelen door vrouwen piekt in de maanden april, mei en juni (figuur 1). Hieraan lijken vooral esthetische redenen ten grondslag te liggen: met de zomer voor de deur worden badpak en bikini weer te voorschijn gehaald. Na het oliebollen- en appelflappenseizoen letten de dames schijnbaar minder op hun lijn, aangezien het aantal recepten aan anti-vetpillen in de wintermaanden op het laagste niveau ligt.

Figuur 1: Gebruik van vermageringsmiddelen door mannen en vrouwen (voorschriften per kwartaal)