Opvallende stijging huisartsenreceptuur

Volumegroei

Het aantal via de openbare apotheek verstrekte receptplichtige geneesmiddelen steeg in de eerste drie kwartalen van 2006 met 6,4 procent. Dit is de sterkste stijging in deze eeuw (zie figuur 1). Pakketmaatregelen van de overheid hebben effect op de volume- en kostenontwikkeling. Om dit effect op de cijfers te beperken is gekeken naar alle receptgeneesmiddelen, ongeacht of het middel in het pakket zit. Naast het aantal voorschiften nam ook het aantal DDD's (standaarddagdoseringen) met ongeveer hetzelfde percentage toe. Individuele apothekers zien de volumegroei overigens in mindere mate in hun cijfers terug omdat het aantal apotheken in 2006 opnieuw is toegenomen.

Opvallend is dat de volumegroei vooral op het conto van de huisarts komt. Het aantal receptgeneesmiddelen op voorschift van een huisarts steeg in de eerste drie kwartalen van dit jaar met 7,2 procent, terwijl dit percentage voor specialisten op 3,4 procent uitkwam. De SFK heeft geen zicht op de oorzaak van deze stijging maar constateert dat dit in lijn is met de cijfers die Zorgverzekeraars Nederland vorige maand publiceerde. Zij meldden dat het aantal huisartsenconsulten in 2006 naar verwachting 10 procent hoger zal uitvallen dan de aanvankelijke ramingen. Deze groeipercentages waren in 2005 nog ongeveer in evenwicht, terwijl in de jaren daarvoor de groei van de specialistenvoorschriften sterker was dan die van de huisartsenvoorschriften.

Net als in de afgelopen jaren blijft het aantal voorschiften waarbij een generiek geneesmiddel wordt afgeleverd, sterk stijgen. In de eerste drie kwartalen kwam deze stijging uit op 12,3 procent. Het aandeel generiek onder de afgeleverde receptplichtige geneesmiddelen is in 2006 nu al gestegen van 50 tot bijna 53 procent.

Uitgavengroei

Ook de uitgaven aan receptgeneesmiddelen namen in de eerste drie kwartalen van 2006 met 6,4 procent toe. Meestal stijgen de uitgaven sterker dan het volume. Alleen in 2004 was dit andersom vanwege het geneesmiddelenconvenant dat in dat jaar werd afgesloten. Het verlaagde prijspeil als gevolg van dit convenant zorgt in combinatie met de toename van het aandeel generieke verstrekkingen nog steeds voor een remmend effect op de uitgavengroei. Daartegenover staat een tweetal ontwikkelingen die zorgen voor een stijgend effect. Ten eerste nemen gemiddelde uitgaven per verstrekking voor generieke geneesmiddelen toe. Hierdoor is de uitgavenstijging van deze middelen duidelijk hoger dan de volumestijging. Dit komt doordat er relatief duurdere generieken beschikbaar komen (zoals alendroninezuur, terbinafine, tamsulosine en alfusosine) en doordat de omzet van bestaande duurdere generieken (zoals simvastatine en omeprazol) meer dan gemiddeld toeneemt. Ten tweede stijgen de uitgaven aan specialitégeneesmiddelen relatief sterk. Deze stijging vindt vooral plaats bij de middelen die duurder zijn dan 500 euro per voorschift. De uitgaven aan deze zogenoemde dure geneesmiddelen stegen in 2006 met 14,2 procent. Een steeds groter deel van deze uitgaven vindt zijn weg via andere kanalen dan de wijkapotheek. Dit verschijnsel wordt ook wel unieke levering of exclusieve distributie genoemd. De SFK raamt de omzet van deze unieke leveringen in de eerste drie kwartalen op bijna € 120 miljoen. In 2005 was dit in diezelfde periode nog zo'n € 80 miljoen.

Op grond van deze recente ontwikkelingen verwacht de SFK dat de totale uitgaven aan farmaceutische hulp in 2006 zullen uitkomen op € 4.202 miljoen, hetgeen neerkomt op een groei van 3,7 procent. Dit percentage valt lager uit dan het groeipercentage van de receptplichtige geneesmiddelen. De voornaamste oorzaak hiervan is de overheveling van de verbandmiddelen van de farmaceutische hulp naar de hulpmiddelen.

Figuur 1: Groei aantal voorschiften en uitgaven in de eerste drie kwartalen, 2001 - 2006