Geneesmiddelengebruik baby's en peuters daalt met 8%

Volgens opgaaf van het CBS zijn er het afgelopen jaar 188.000 baby’s in ons land geboren. Dit zijn er 6.000 minder dan in het jaar 2004 (-3%). Deze daling is één van de verklaringen voor het afnemende geneesmiddelengebruik onder baby’s en peuters in de leeftijd van 0 en 1 jaar (figuur 1). Daarnaast hebben ook overheidsmaatregelen een duidelijke invloed gehad op de afname in het aantal verstrekte vergoedbare geneesmiddelen aan pasgeborenen. Zo wordt laaggedoseerde vitamine K sinds eind 2004 niet meer als geneesmiddel beschouwd, maar valt het onder de Warenwet. Hierdoor alleen zijn er al 70.000 geneesmiddelverstrekkingen minder voor deze leeftijdsgroep dan in 2004. Gemiddeld gebruiken jonge kinderen van 0 en 1 jaar 3 geneesmiddelen per jaar op voorschrift van een arts. Vrij verkrijgbare geneesmiddelen en de inentingen volgens het rijksvaccinatieprogramma zijn hierbij niet meegenomen. In meer dan de helft van de gevallen betreft het middelen bij een infectie, bij huidaandoeningen of tegen benauwdheidklachten (tabel 1).

Infecties

Omdat het afweersysteem nog niet helemaal is ontwikkeld, zijn heel jonge kinderen vatbaarder voor bacteriële infecties dan oudere kinderen en volwassenen. Deze (luchtweg)infecties worden voornamelijk te lijf gegaan met penicillines die tot de betalactam-antibiotica behoren. In verreweg de meeste gevallen (84%) geven artsen de voorkeur aan amoxicilline, een zogenaamde breed-spectrumpenicilline die werkzaam is tegen een relatief groot aantal bacteriën. In 14% van de gevallen kiezen de artsen voor de combinatie van amoxicilline met clavulaanzuur. De combinatie met clavulaanzuur wordt gebruikt als er sprake is van bacteriën die amoxicilline kunnen afbreken. Soms moet de arts uitwijken naar een antibioticum uit de macroliden-groep, als penicilline niet kan worden toegepast. Bij infecties met schimmels in de mond (spruw) of de keel worden nystatinedrank (53%) en miconazol orale gel (47%) gebruikt. Beide middelen bestrijden schimmelinfecties, zoals Candida-infecties. Ze beschadigen de celwand van de schimmel, waardoor de schimmel afsterft. Nystatine en miconazol worden als crème en zalf al dan niet in combinatie met corticosteroïden ook toegepast bij schimmelinfecties van de huid. Bij ooginfecties wordt fusidinezuur ooggel het meest voorgeschreven. In driekwart van de gevallen wordt dit middel gekozen.

Huidproblemen

Als baby’s en peuters last hebben van een droge en gevoelige huid, eczeem of jeuk, worden verzachtende en beschermende crèmes of zalven ter verlichting voorgeschreven. Van de huidpreparaten met corticosteroïden worden die met hydrocortison het meest verstrekt aan de 0- en 1-jarigen (34.000 voorschriften; 62% van de gevallen). Hydrocortison behoort tot de groep zwak werkzame bijnierschorshormonen (corticosteroïden). Het remt ontstekingen, vermindert schilfering, werkt jeukstillend en vermindert de zwelling.

Astma/COPD

Het meest verstrekte middel bij luchtwegaandoeningen bij pasgeborenen is de luchtwegverwijder salbutamol. In 2005 is dit middel 58.000 keer (54%) voorgeschreven aan kinderen van 0 en 1 jaar. Door de beschikbaarheid van geschikte toedieningsystemen voor jonge kinderen worden middelen bij benauwdheidklachten ook in deze leeftijdgroep voornamelijk in inhalatievorm verstrekt. Op de tweede plaats bij de astma/COPD-middelen staat de luchtwegbeschermer fluticason dat het afgelopen jaar 31.000 keer (29%) is voorgeschreven aan baby’s en peuters.

Figuur 1: Ontwikkeling geneesmiddelengebruik 0- en 1-jarigen en ontwikkeling aantal geboorten in Nederland (CBS-data)

Tabel 1: Top 10 geneesmiddelengebruik bij 0 en 1-jarigen in 2005 (geneesmiddelen die vallen in het wettelijk verzekerde pakket)