Geneesmiddelenbudget bestand tegen de grijze druk?

Grijze druk

Volgens de bevolkingsprognose van het CBS bereikt de vergrijzing rond 2040 zijn hoogtepunt. De grijze druk - de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20 tot en met 64 - is dan namelijk het hoogst. In 2005 bedroeg dit percentage 23 en naar verwachting komt dit in 2040 uit op 44 procent (zie figuur 1). Zoals bekend hangen de kosten van het gebruik van geneesmiddelen sterk samen met de leeftijd. In 2005 bedroegen de gemiddelde geneesmiddelenkosten via de openbare apotheek per persoon 216 euro, terwijl de gemaakte kosten door 65 plussers bijna drie keer zo hoog zijn dan dat gemiddelde, namelijk 600 euro. De verandering van de bevolkingssamenstelling heeft daarom invloed op de te verwachten geneesmiddelenkosten.

Projectie van de kosten

Op basis van de door het CBS verwachte demografische veranderingen en de huidige geneesmiddelenkosten per persoon heeft de SFK een projectie gemaakt van de toekomstige geneesmiddelenkosten. Deze projectie laat niet alleen de invloed van de toename van de bevolking zien, maar brengt ook het effect van de vergrijzing in beeld. Er is hierbij niet gecorrigeerd voor inflatie. In 2005 bedroegen de geneesmiddelenkosten via de openbare apotheek 3.243 miljoen euro, exclusief vergoeding voor dienstverlening van de apotheek. De SFK schat in dat de verandering van de samenstelling van de bevolking in 2040 leidt tot ten minste 714 miljoen euro aan extra geneesmiddelenkosten (zie figuur 2). Dit komt neer op een jaarlijkse groei van 0,6 procent. Door de toename van de bevolking komt daar nog eens 177 miljoen euro bij; een jaarlijkse groei van 0,2 procent.

Trends

In de afgelopen jaren zijn de geneesmiddelenkosten jaarlijks met zo'n 7 procent gestegen. Dit is inclusief de besparingseffecten van overheidsmaatregelen en het geneesmiddelenconvenant. Door veranderingen in vraag en aanbod is het natuurlijk lastig te voorspellen hoe deze trend zich in de toekomst zal voortzetten. Als de geneesmiddelenkosten met 7 procent blijven groeien, zullen deze in 2040 uitkomen op bijna 35 miljard euro. Als dit scenario werkelijkheid wordt, is de discussie over de vergrijzing al lang ingehaald door de discussie over de betaalbaarheid van de (farmaceutische) zorg. Voor dit soort lange termijn prognoses ligt het echter meer voor de hand om de trend te berekenen via een lineaire regressie. Langs deze weg zullen de kosten uitkomen op 9.485 miljoen euro. Het aandeel van de demografische veranderingen in de totale kostenstijging blijft dan beperkt tot zo'n 15 procent.

Figuur 1: Grijze druk, verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen in de leeftijdsgroep 20 tot en met 64 jaar, 2005 - 2050

Figuur 2: Invloed bevolkingsprognose op de geneesmiddelenkosten, 2005 - 2045