Zomerkwalen in de apotheek

Bescherming tegen UV-straling

Vitiligo is een (goedaardige) aandoening waardoor de huid en het haar pigment verliezen. Hierbij verschijnen er witte plekken op de huid, die bij blootstelling aan de zon erg kunnen verbranden. Bovendien kan zonnebrand vitiligo veroorzaken bij die personen die hiertoe aanleg hebben. Ter voorkoming van zonnebrand kan de arts het geneesmiddel Contralum ultra® voorschrijven. De kosten van Contralum ultra® worden volledig vergoed door de zorgverzekeraar. De lichtbeschermingsfactor bij dit preparaat bedraagt 7 voor UV-A-straling en 10 voor UV-B-straling. Dit is laag in vergelijking met diverse vrij verkrijgbare cosmetische producten die daarmee even goed, zo niet beter tegen UV-A- en UV-B-straling beschermen. In de zomer van 2005 is Contralum ultra® 32.000 keer verstrekt via de openbare apotheken, driemaal zo veel als gedurende de rest van het jaar (tabel 1). De uitgaven aan het middel in de zomerperiode bedroegen € 1,1 miljoen.

Exotische ziekten

In de tropen komen ziekten voor die in Nederland nauwelijks meer bestaan, zoals malaria en cholera. Ook in andere landen met slechte hygiënische omstandigheden bestaat het risico om infectieziekten zoals hepatitis A, hepatitis B, buiktyfus, gele koorts en DTP (difterie tetanus poliomyelitis) op te lopen. Wie op vakantie gaat naar een land waar het risico op deze ziekten aanwezig is, doet er goed aan de nodige voorzorgsmaatregelen te treffen. Uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat in de zomer beduidend vaker middelen ter bescherming tegen hepatitis A, DTP en malaria worden verstrekt. Normaal immunoglobuline, een lichaamseigen stof die na injectie 6 weken tot 3 maanden extra bescherming biedt tegen hepatitis A, wordt in de zomermaanden 2 keer zo vaak afgeleverd. De vaccins tegen DTP en tegen hepatitis A worden 1,8 keer meer verstrekt als anders. Hierbij worden vaccins en injecties die via de GGD worden toegediend, door de SFK niet meegerekend.

Bloemetjes en bijtjes

In de zomermaanden worden relatief veel middelen gebruikt ter verlichting van seizoensgebonden allergische klachten, zoals hooikoorts. Vooral antihistaminica in de vorm van neusspray en oogdruppels worden in de zomerperiode toegepast. Gemiddeld wordt 38 tot 43% van deze middelen in maanden juni, juli en augustus verstrekt. Het gebruik van levocabastine neusspray (Livocab®) is in deze periode met 40.000 afleveringen ruim tweemaal zo hoog als in de overige maanden van het jaar.

Een extreme uiting van allergie die levensbedreigend kan zijn, is een anafylactische reactie. Een dergelijke reactie kan bij bepaalde mensen veroorzaakt worden door wespen of bijen. Indien deze personen door zichzelf of door anderen met een auto-injectorsysteem adrenaline (EpiPen®) toegediend krijgen, wordt de anafylactische reactie onderdrukt. Jaarlijks worden ongeveer 25.000 van dergelijke injectiepennen verstrekt, waarvan 36% gedurende de zomer.

Naast bovengenoemde middelen is gedurende de zomer in de openbare apotheek meer vraag naar hormoonpreparaten bestemd voor niet-pilgebruiksters om de menstruatie uit te stellen.

Tabel 1: top 10 zomerreceptgeneesmiddelen in 2005

	Middelen	Toepassing	Verstrekkingen in de zomer	SFK Zomerindex*
1	Contralum ultra®	bescherming tegen UV-straling	32.000	306%
2	Livocab® neusspray	bij allergie	40.000	214%
3	Normaal immunoglobuline (J06BA02)	bescherming hepatitis A bij verre reizen	12.000	197%
4	DTP vaccin	bescherming difterie, tetanus en poliomyelitis bij verre reizen	38.000	182%
5	Decongestiva en allergiemiddelen voor gebruik in het oog (S01G)	bij allergie	165.000	177%
6	Hepatitis A vaccin	bescherming hepatitis A bij verre reizen	66.000	176%
7	Primolut®	o.a. uitstel menstruatie	27.000	170%
8	EpiPen®	bij anafylactische reactie	9.000	164%
9	Lariam®	bescherming malaria	9.000	161%
10	Orgametril®	o.a. uitstel menstruatie	17.000	144%