Apotheker blijft schaars

Aan het begin van dit jaar signaleerde de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) al dat het aantal apotheekvestigingen in ons land de afgelopen periode fors is gestegen. Deze trend zet zich ook in 2006 door. Inmiddels telt Nederland net iets meer dan 1.800 apotheekvestigingen. Dat zijn er ruim 20 meer dan per 1 januari 2006 en 200 vestigingen meer vergeleken met de situatie aan het begin van het jaar 2000. In deze openbare apotheken zijn 2.800 apothekers werkzaam, wat neerkomt op gemiddeld 1,6 apotheker per apotheek. Sommige apothekers zijn aan meer dan één apotheek verbonden.

Helft apotheken heeft meer dan één apotheker

In de helft van alle apotheken is meer dan één apotheker werkzaam (figuur 1). In ongeveer eenderde van alle gevallen zijn er twee apothekers verbonden aan één apotheekvestiging. Bij één op de zeven apotheekvestigingen zijn er zelfs drie of meer apothekers in functie. De laatste groep betreft overwegend apotheken met een relatief grote patiëntenpopulatie.

Geneesmiddelenwet

Op 18 april 2006 heeft de Tweede Kamer ingestemd met de nieuwe Geneesmiddelenwet. De Geneesmiddelenwet vervangt de huidige Wet op de Geneesmiddelenvoorziening. Bij amendement heeft de Tweede Kamer bepaald dat de regel één apotheker per apotheek gehandhaafd blijft. Naar verwachting zal de Eerste Kamer nog dit jaar haar instemming verlenen aan de nieuwe Geneesmiddelenwet.

Beschikbaarheid apotheker voor de patiënt

Op basis van de medicatiehistorie van de aangesloten apotheken heeft de SFK onderzocht wat de verhouding is tussen het aantal werkzame apothekers per apotheekvestiging (op FTE-basis) en het aantal verschillende personen dat in een periode van twee jaar één of meer receptgeneesmiddelen verstrekt heeft gekregen via de betreffende apotheekvestiging. Uit deze analyse volgt dat er in een doorsnee-apotheek per 6.400 patiënten één apotheker beschikbaar is (figuur 2). In 28% van de apotheken komt de verhouding tussen het aantal patiënten en het aantal apothekers uit op 5.000 of minder, terwijl bij 16% van de apotheken deze ratio 10.000 of meer is. Onder deze laatste groep apotheken vallen diverse apotheken met een relatief jonge patiëntenpopulatie (en dus lager geneesmiddelengebruik) en apotheken met relatief veel passanten die de apotheek een enkele keer aandoen. Desalniettemin kan geconcludeerd worden dat bij deze groep apotheken een strakke organisatie vereist is om de beschikbaarheid van de apotheker als persoonlijk adviseur van de patiënt te kunnen waarborgen.

Apotheker als zorgverlener

Nu de openbare apotheker onder de werkingssfeer van de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) wordt gebracht, is de zorgverlenende rol van de apotheker, als medeverantwoordelijke voor het resultaat van de behandeling met geneesmiddelen, wettelijk verankerd. Dit betekent dat er dien verstande ook hogere eisen aan de beschikbaarheid van de apotheker worden gesteld. In dat perspectief is de toegenomen belangstelling voor de studie farmacie (443 eerstejaarsstudenten in 2005) een gunstige ontwikkeling. Anderzijds duurt het nog enige jaren, voordat deze personen zullen instromen op de arbeidsmarkt. Zo studeerden er het afgelopen jaar 173 studenten als apotheker af. Dit jaar zal de instroom van jonge apothekers op de arbeidsmarkt zeker niet veel hoger zijn. Pas na 2007 zal de toestroom van jonge apothekers echt aantrekken. In combinatie met het stijgende aantal apotheekvestigingen in ons land zal de apotheker de komende tijd een schaars goed blijven.

Figuur 1: aantal werkzame apothekers per apotheekvestiging medio 2006

Figuur 2: aantal patiënten per apotheker (FTE)