Apotheken gaan voor goedkoop generiek

In aansluiting op het convenant dat de minister van Volksgezondheid voor 2004 met de sector gesloten heeft, zijn de prijzen van generieke geneesmiddelen sterk gedaald (-35%). Door deze prijsdalingen vertoont het generieke aandeel in de kosten een ander beeld dan het aandeel in de voorschriften (figuur 1).
Voor 2005 is binnen het convenant een besparing van € 685 miljoen als doel gesteld. Deze besparing zal zeker worden gehaald. Van alle uitgaven aan receptgeneesmiddelen heeft nu een kleine 20% betrekking op een generiek geneesmiddel. Sommige zorgverzekeraars voeren een felle strijd om labelpreferentie binnen het generieke segment. Uit de cijfers blijkt dat hiermee weinig te winnen valt.

Top-10 generieke middelen

De top-10 van de generieke middelen op ATC5-niveau (=werkzame stof) met de hoogste omzet wordt aangevoerd door de cholesterolverlager simvastatine (tabel 1). Van alle recepten waarbij simvastatine wordt voorgeschreven, wordt in 94% van de gevallen een generieke variant afgeleverd. In 6% van de gevallen wordt het corresponderende merkgeneesmiddel verstrekt. Het omzetaandeel van dit merkgeneesmiddel is 12%. Het geneesmiddel diclofenac, dat al enige decennia beschikbaar is als generiek product, is koploper in deze lijst met 99% generieke verstrekkingen en 98% generieke omzet.

Omeprazol en metoprolol zijn niet in de top-10 vermeld, terwijl de generieke omzet daar wel aanleiding toe zou geven. Van beide middelen zijn verschillende toedieningsvormen met andere farmaceutische eigenschappen beschikbaar. Dit is van invloed op de onderlinge vervangbaarheid. Van omeprazol wordt slechts 60% van de omzet in de vorm van een generiek product versterkt (88% van de voorschriften). Voor metoprolol is 63% van de omzet en 64% van de voorschriften merkloos.

Ruzie om niets

In het convenant is overeengekomen dat apothekers zich inspannen om het gebruik van de goedkopere merkloze geneesmiddelen te bevorderen. Wat komt daar nu van terecht? De SFK steunt de aangesloten apotheken met een zogenaamde convenantmonitor. Met behulp van deze monitor krijgt de apotheker inzicht in de mate waarin er goedkoop wordt afgeleverd. De laagste prijsratio is een van de gegevens die aan de apothekers wordt teruggekoppeld. Dit getal geeft aan hoeveel procent de apotheek afwijkt van het theoretisch laagste prijsniveau; dat wil zeggen het prijsniveau waarbij de apotheek steeds het goedkoopste generieke geneesmiddel aflevert dat op dat moment op de markt is. Gemeten over het 1e halfjaar van 2005 bedraagt de landelijke laagste prijsratio 1,8%.
Gedurende deze periode verstrekten de openbare apotheken voor € 301 miljoen aan generieke receptgeneesmiddelen. In theorie had men hierop dus € 5 miljoen kunnen besparen, nauwelijks 0,3% van de totale uitgaven aan receptgeneesmiddelen in de betreffende periode.

Zoals uit deze cijfers blijkt, valt er nauwelijks winst te behalen met een discussie over labelpreferentie binnen het generieke assortiment. Saillant genoeg lopen de spanningen tussen sommige zorgverzekeraars en apotheken hierover wel (onnodig) hoog op. Van de totale kosten aan receptgeneesmiddelen heeft 77% betrekking op single source geneesmiddelen (unieke geneesmiddelen die beschermd worden door een patent). De sleutel tot structurele kostenbeheersing ligt bij het doelmatig gebruik van deze middelen.

Figuur 1: ontwikkeling gebruik generieke receptgeneesmiddelen (WTG)

Tabel 1: gebruik generieke receptgeneesmiddelen (WTG) in eerste halfjaar 2005