Angina Pectoris: vrouwen hebben meer aandacht nodig

Aandoeningen aan hart en vaten vormen de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Volgens het CBS overlijden dagelijks gemiddeld 375 personen, van wie 120 personen (32%) aan een hart- of vaatziekte. Bij eenderde van deze overledenen ging het om een ischemische hartziekte, waaronder angina pectoris, en bij een kwart om een beroerte, zo meldt de Nederlandse Hartstichting.

FPZ-Search

Ter voorkoming van de ernstige gevolgen van angina pectoris kunnen apothekers, samen met huisartsen, de farmaceutische zorg voor deze patiënten monitoren en waar nodig gericht verbeteren. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) en het Wetenschappelijke Instituut Nederlandse Apothekers (WINAp) ondersteunen daarbij met de "Angina Pectoris search". Deze search levert per apotheek kant-en-klare patiëntenoverzichten op voor vier aandachtspunten bij de farmacotherapeutische behandeling van angina pectoris. De Angina Pectoris search staat gratis ter beschikking van iedere openbare apotheek die lid is van de SFK.

Antithrombotische preventie

Het percentage patiënten met angina pectoris dat een bloedplaatjesaggregatieremmer als co-medicatie krijgt, is gestegen 78% in 2003 tot 81% in 2005. Er is hierbij echter een verschil waarneembaar voor mannen en vrouwen. In oktober 2003 concludeerde de SFK dat het percentage vrouwen met angina pectoris dat antithrombotische preventie krijgt, 12% lager ligt dan bij de mannen. Hoewel deze situatie in 2005 is verbeterd, krijgen vrouwen nog steeds minder vaak antithrombotische preventie dan mannen (76% vs. 86%; figuur 1).

Cholesterolverlagers

In de CBO-consensus cholesterol wordt preventie met statines aanbevolen bij patiënten met angina pectoris die een verhoogde cholesterolspiegel hebben, bij mannen onder de 70 jaar en vrouwen onder de 75 jaar. De Heart Protection Study toonde ook een reductie van cardiovasculaire gebeurtenissen voor patiënten met coronaire hartziekten zonder verhoogde cholesterolspiegel. Verder werden de gunstige resultaten met statines ook voor patiënten boven de 70 jaar gevonden.

Anno 2005 heeft 55% van de patiënten met angina pectoris de beschikking over een cholesterolverlager. Bij de vrouwen is het aandeel 46% en bij de mannen 63%. Er is voor elke leeftijdscategorie een verschil in de behandeling van mannen en vrouwen (figuur 2). Dit springt vooral in het oog bij de populatie tot 70 jaar: 79% van de mannen krijgt een statine tegen 67% van de vrouwen. Bij personen in de leeftijdsgroepen van 70 tot 75 jaar en 75 jaar of ouder is deze verhouding 71% versus 66%, respectievelijk 46% versus 35%. Extra aandacht voor cholesterolverlagers lijkt zinvol te zijn, in het bijzonder voor de jongere vrouwen.

Snelwerkende dihydropyridinen

Er wordt nog maar weinig gebruik gemaakt van snelwerkende dihydropyridinen bij angina pectoris patiënten. Van dit type calciumkanaalblokker is bekend dat het een verhoogde kans op een hartaanval geeft, en er zijn goede alternatieven. In de eerste vier maanden van 2005 zijn deze middelen 545 keer verstrekt aan patiënten met angina pectoris. Ongeveer 1 op de 3 apotheken heeft een patiënt met angina pectoris die snelwerkende dihydropyridinen krijgt.

Nitraatvrije periode

In de aanvals- en onderhoudstherapie van patiënten met angina pectoris worden nitraten ingezet. Deze middelen verliezen hun werking als de nitraatspiegel niet voor tenminste 8 uur per dag duidelijk verlaagd is. De patiënt moet een pauze in acht nemen bij het gebruik van de nitraten. De apotheker kan voorlichting geven over deze nitraatvrije periode.

Figuur 1: aandeel patiënten met angina pectoris dat antithrombotische preventie krijgt

Figuur 2: aandeel patiënten met angina pectoris dat een statine als co-medicatie ontvangt