Huisartsenstaking

In de eerste helft van 2005 zijn er twee landelijke acties van de huisartsen geweest. Op 20 januari zijn ongeveer 3.000 van de 8.000 huisartsen op een landelijke manifestatie in Utrecht bijeen geweest. Daarna heeft op 25, 26 en 27 mei ongeveer 90% van de huisartsen het werk neergelegd. Een voorname reden voor de acties van de huisartsen was het regeringsvoorstel om € 90 miljoen van het budget van de huisartsen over te hevelen naar dat van de verzekeraars. Gesteld werd dat de huisartsen dit bedrag onder voorwaarden weer terug kunnen verdienen.

Soepel

Apothekers zijn tijdens de acties van de huisartsen soepel omgegaan met mensen die herhaalmedicatie nodig hebben, maar daarvoor geen recept konden overleggen. Deze mensen hoefden pas na afloop van de staking een herhaalrecept bij de dokter te halen. De KNMP heeft de aangesloten apothekers gevraagd om gedurende de acties met een maximale bezetting in de apotheek aanwezig te zijn om patiënten advies te geven, om indien wenselijk bij klachten zelfzorgmedicatie te geven, of om onmiddellijk door te verwijzen naar de spoedeisende hulp van het meest nabije ziekenhuis.

Extra geneesmiddelenvraag maakt gat niet goed

Tijdens de eerste actiedag op donderdag 20 januari werden er 8,7% minder geneesmiddelen afgeleverd dan op donderdag 13 januari en donderdag 27 januari. Deze daling is niet gecompenseerd door een verhoogde geneesmiddelenafgifte op woensdag 19 en vrijdag 21 januari. Ook op deze dagen is er minder afgeleverd dan in de vergelijkbare dagen een week eerder of later.

De huisartsenstaking van mei had grotere gevolgen voor de aflevering van geneesmiddelen in de openbare apotheek. Tijdens de stakingsdagen lag het aantal verstrekkingen 41% onder het niveau van de week daarvoor. Er lijkt sprake te zijn geweest van het vervroegd ophalen van medicijnen, evenals extra verstrekkingen na afloop van de staking (figuur 1). Het hogere aantal verstrekkingen voor en na de actieperiode compenseert de daling in het verstrekkingenpatroon echter niet volledig. Daarbij moet worden aangetekend dat de maand mei zich niet goed leent voor vergelijkingen, want zowel Hemelvaart (5 mei) als tweede Pinksterdag (16 mei) verstoren het normale weekbeeld gedurende deze maand.

Meer herhaalmedicatie tijdens actiedagen

Het wegvallen van recepten die zijn voorgeschreven door huisartsen is niet opgevangen door een verhoogde afgifte van specialistenreceptuur. Verder kon worden verwacht dat als gevolg van de oproep van de KNMP om niet te streng te zijn met herhaalmedicatie, dat het aandeel herhaalmedicatie hoger dan normaal zou zijn. Dat blijkt inderdaad het geval te zijn: tijdens de huisartsenstaking in mei liep het aandeel herhaalmedicatie onder de huisartsenreceptuur op tot 85%, terwijl dat op een gemiddelde doordeweekse dag ongeveer 80% is.

Gunstig voor zorgverzekeraars

Vergeleken met een week eerder is er in de week van de 3-daagse staking ongeveer € 25 miljoen minder aan medicijnen uitgegeven. Gesteld kan worden dat de huisartsen door de staking hiermee de verzekeraars geld hebben bespaard. Op maandag 30 en dinsdag 31 mei lag het aantal geneesmiddelenafleveringen op een bovengemiddeld niveau, wat wijst op een zeker inhaaleffect. Verder moet worden opgemerkt dat de SFK op het moment van schrijven nog geen inzicht heeft in de ontwikkeling van de geneesmiddelenuitgaven in juni. Het is goed mogelijk dat het inhaaleffect begin juni nog kort aanhoudt.

Figuur 1: aantal voorschriften per dag in mei 2005 naar soort voorschrijver*

* de cijfers van mei 2005 zijn voorlopige schattingen