Benzodiazepinegebruik volgt vergrijzing

Trend en golfbeweging

Het aantal verstrekkingen van benzodiazepines bedroeg in het eerste kwartaal van 2005 2,7 miljoen, dat is 3,1% minder dan in dezelfde periode van 2004. Ook het aantal standaard genormeerde dagdoseringen (DDD’s) nam in ongeveer dezelfde mate af, namelijk met 2,9%. Al eerder, in 2003 en in 2004, berichtte de SFK over ontwikkelingen in het gebruik van benzodiazepines. Er werden toen tegengestelde trends gesignaleerd. In 2003 werd een daling geconstateerd en in 2004 een stijging. Het is de vraag of het gebruik van benzodiazepines zich blijft uiten als een harmonische golfbeweging, of dat er toch een duidelijke trend waarneembaar is.

De conclusie is dat beide het geval zijn (figuur 1). Het blijkt dat het benzodiazepinegebruik een jaarlijkse piek kent in het vierde kwartaal. Ook is er een duidelijke trend zichtbaar. Het gebruik blijft toenemen met ongeveer 1% per jaar. In de figuur is een lineaire trendlijn aangebracht die de punten praktisch met elkaar verbindt, die een virtuele toename van 1% weergeven.

Op basis van onderzoek van de SFK naar de toename van het geneesmiddelgebruik ten gevolge van de vergrijzing kan worden geconcludeerd dat een jaarlijkse stijging van het aantal voorschriften met 1% globaal overeenkomt met de demografische ontwikkelingen, waaronder vergrijzing.

Kosten

Benzodiazepines behoren tot de goedkopere geneesmiddelen. De kosten van benzodiazepines zijn in het eerste kwartaal 2005 ten opzichte van een jaar geleden sterk afgenomen, met 12,7% tot € 6,6 miljoen (vergoedingsprijs exclusief BTW). De gemiddelde kosten van een verstrekking benzodiazepine bedroegen in die periode € 2,47. Bij de kosten is sprake van een daadwerkelijke kostenvermindering (figuur 2). Een geschikte maat daarvoor is de gemiddelde prijs van een DDD. Duidelijk zichtbaar is de invloed van de maatregel De Geus die is ingevoerd in september 2003. Het opheffen van diezelfde maatregel is te zien in het eerste kwartaal van 2004 en de gevolgen van de invoering van het convenant zijn duidelijk waarneembaar vanaf het 2de kwartaal van dat jaar.

Oxazepam en temazepam onveranderd bovenaan

Als gekeken wordt naar de meest verstrekte benzodiazepines voert oxazepam in het eerste kwartaal van 2005 nog altijd het veld aan. Dit middel neemt 26,0% van het totale aantal voorschriften aan benzodiazepines voor rekening. Dit is in overeenstemming met eerdere jaren. Als gekeken wordt naar het gebruik uitgedrukt in DDD’s, neemt temazepam de eerste plaats in. Met een aandeel van 20,8% staat dit middel onveranderd bovenaan. De oorzaak van dit verschil is gelegen in het feit dat in Nederland de werkelijk gebruikte daghoeveelheid van oxazepam ver onder de officieel internationaal vastgestelde DDD ligt.

Figuur 1: ontwikkeling voorschriften van benzodiazepines per kwartaal

Figuur 2: kosten per DDD van benzodiazepines (vergoedingsprijs exclusief BTW)