Osteoporose vaker behandeld

Ook het gebruik van calciumhoudende geneesmiddelen die ter ondersteuning van botaanmaak worden geslikt, is in diezelfde periode met meer dan 50% gestegen, zo blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK).

Geneesmiddelen bij osteoporose

Bij de behandeling van of ter voorkoming van osteoporose staan de artsen verschillende geneesmiddelen ter beschikking. De belangrijkste groep zijn de bisfosfonaten. Dit zijn middelen die de botafbraak remmen, onder andere door te voorkomen dat calcium aan het bot wordt onttrokken. In Nederland zijn alendroninezuur (Fosamax^©) en risedroninezuur (Actonel^©) daarvan de meest gebruikte middelen (figuur 1). Het gebruik van Didrokit^©, een combinatie van de bisfosfonaat etidroninezuur en calciumcarbonaat, neemt juist af. In het verleden werden ook oestrogenen gepropageerd voor de behandeling en ter voorkoming van osteoporose. Dit zijn vrouwelijke geslachtshormonen die de botafbraak remmen. Vanwege het verhoogde risico op borstkanker is er voor deze middelen geen plaats meer bij osteoporose. Sinds ongeveer 5 jaar is het geneesmiddel raloxifeen (Evista^©) in de handel, dat wel de oestrogene werking op het bot heeft (en op het cholesterolgehalte in het bloed), maar niet de ongunstige invloed op borstkanker. Het gebruik van dit middel is al geruime tijd stabiel op 1.900 voorschriften per maand.

Calcium

Hoewel calcium niet wordt beschouwd als een specifiek geneesmiddel bij de behandeling en het voorkomen van osteoporose, is voldoende opname van calcium in het lichaam essentieel. Voor het geval dat uit de normale voeding (calcium komt voornamelijk voor in melk en melkproducten zoals kaas) onvoldoende calcium beschikbaar is, zijn er calciumhoudende geneesmiddelen. Dit zijn geneesmiddelen met alleen calcium (o.a. Calci-Chew^©, Cacit^©, Calciumbruis, Calcium Sandoz^©) en middelen die naast calcium ook vitamine D3 bevatten (o.a. Calci-Chew D3, CAD^©, Calcium D Sandoz^©). Vitamine D3 bevordert de opname van calcium uit de darm. Hoewel vitamine D3 onder invloed van zonlicht door het lichaam zelf wordt aangemaakt, is het in sommige gevallen nuttig om dit middel extra toe te dienen. Een aantal van deze geneesmiddelen, namelijk die met de combinatie van calciumcarbonaat met calciumlactogluconaat (o.a. Calcium Sandoz^©), werd gedurende het jaar 2004 niet vergoed. Het gebruik daarvan daalde begin 2004 sterk. Hoewel dit middel sinds 1 januari 2005 weer is opgenomen in het wettelijk verzekerd pakket, is het gebruik ervan sindsdien nauwelijks toegenomen (figuur 2).

Therapietrouw

In december 2002 heeft de SFK gerapporteerd over de therapietrouw van de gebruikers van bisfosfonaten en raloxifeen. Toen werd geconstateerd dat de therapietrouw 66% bedroeg. Met dezelfde definitie is in 2004 een mate van therapietrouw bij osteoporose geconstateerd van 68%. De SFK heeft een gratis webrapportage waarmee de apotheker eenvoudig therapieontrouwe patiënten in eigen apotheek kan opsporen.

Figuur 1: gebruik van specifieke geneesmiddelen bij osteoporose (voorschriften per maand)

Figuur 2: gebruik van calciumhoudende geneesmiddelen (voorschriften per maand)