€ 100 miljoen minder besteed aan geneesmiddelen

De uitgavendaling is toe te schrijven aan de bezuinigingen op het verzekerde geneesmiddelenpakket en de verlaging van de prijzen van generieke geneesmiddelen. De cijfers van de voorgaande jaren laten zien dat de geneesmiddelenuitgaven door autonome factoren zoals de vergrijzing, de verschuiving van de zorg van het ziekenhuis naar de thuissituatie en het beschikbaar komen van nieuwe geneesmiddelen jaarlijks met 10% stijgen. Als deze trend zich ongeremd zou hebben kunnen doorzetten, zouden de geneesmiddelenuitgaven een slordige € 500 miljoen hoger zijn uitgevallen.

Pil en IVF

Per 1 januari 2004 krijgen vrouwen van 21 jaar en ouder het gebruik van anticonceptiemiddelen zoals de pil en het spiraaltje niet meer automatisch vergoed. In 2003 verstrekten de openbare apotheken nog voor € 83 miljoen aan dergelijke middelen. Het afgelopen jaar daalden de uitgaven voor anticonceptiemiddelen in de apotheek met € 8 miljoen tot € 75 miljoen.

Ook de uitgaven voor gonadotrofinen daalden flink. Deze ovulatiestimulerende middelen worden voornamelijk gebruikt bij IVF-behandelingen. Sinds begin vorig jaar komen de kosten van deze dure middelen bij een eerste IVF-behandeling voor eigen rekening. De uitgaven daalden van € 35 miljoen in 2003 naar € 24 miljoen in 2004. Van alle verstrekkingen van gonadotrofinen in 2004 heeft naar schatting 40% betrekking op een eerste behandeling.

Omeprazol en simvastatine

Spectaculair is de daling van de uitgaven voor de maagzuurremmer omeprazol van € 190 miljoen in 2003 naar € 98 miljoen in 2004, terwijl de artsen dit middel in beide jaren even vaak hebben voorgeschreven (2 miljoen keer). Ook de uitgaven voor de cholesterolverlager simvastatine zijn meer dan gehalveerd van € 127 miljoen in 2003 tot € 61 miljoen in 2004. Met in totaal 1,6 miljoen recepten werd simvastatine in 2004 90.000 keer meer voorgeschreven dan in het voorgaande jaar. De uitgavendaling bij bovengenoemde middelen is terug te voeren op forse prijsverlagingen bij de generieke varianten van de betreffende middelen. Omeprazol generiek daalde gemiddeld 64% in prijs; simvastatine generiek 70%. De prijsdalingen volgen het geneesmiddelenconvenant dat per 1 februari 2004 is ingevoerd. In aansluiting op dit convenant daalden de prijzen van generieke receptgeneesmiddelen het afgelopen jaar met gemiddeld 33%.

Het generieke marktaandeel bij simvastatine steeg van 91,7% in januari tot 93,4% in december (in voorschriften). Bij omeprazol bleef het generieke marktaandeel stabiel: 87,4% in december. Sinds de zomer van 2004 leveren de openbare apotheken steeds meer generieke geneesmiddelen af. Het totale generieke marktaandeel steeg tot 50,6% (figuur 2). Deze ontwikkeling wordt deels verklaard door het vervallen van het patent op de veelgebruikte cholesterolverlager pravastatine in augustus 2004.

Gebruik blijft toenemen

Ondanks de besparingen die er het afgelopen jaar op de geneesmiddelenuitgaven zijn gerealiseerd, neemt het gebruik van geneesmiddelen gestaag toe. In totaal verwerkten de openbare apotheken het afgelopen jaar 119 miljoen voorschriften voor receptgeneesmiddelen (conform WTG). Dit zijn er ruim 5 miljoen meer dan in het voorafgaande jaar. Vooral het aantal recepten voor cholesterolverlagers (+620.000), bètablokkers (+430.000), antistollingsmiddelen (+400.000), antidepressiva (+390.000) en orale bloedglucoseverlagende middelen (+320.000) is gestegen.

Figuur 1: ontwikkeling geneesmiddelenuitgaven via openbare apotheken (in miljoenen euro’s, excl. BTW)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: aandeel recepten waarbij een generiek receptgeneesmiddel (WTG) is verstrekt in 2004