Geneesmiddelgebruik bij jonge mensen

Zo blijken aan neonaten en zuigelingen (0 tot 2 jaar) voornamelijk middelen tegen bacteriële infecties en huidproblemen te worden voorgeschreven (tabel 1). Ook hoog staat vitamine K (fytomenadion) dat als profylaxe voor bloedstollingrisico’s wordt voorgeschreven aan alle pasgeborenen. Bij de iets oudere kinderen (2 tot 12 jaar) staan luchtwegantibiotica op de eerste plaats, gevolgd door twee middelen bij benauwdheidklachten (tabel 2). Aan adolescenten (12-18 jaar) is het meest voorgeschreven geneesmiddel de anticonceptiepil (tabel 3). Wanneer die buiten beschouwing wordt gelaten zijn het de middelen bij cariësprofylaxe, tegen benauwdheid en bij ADHD die de hoogste omzet (in voorschriften) hebben. Dit blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen.

Top 10

Onderaan deze rubriek staan drie Top-10-tabellen van de geneesmiddelen die het meest aan kinderen (in verschillende leeftijdscategorieën ingedeeld) zijn verstrekt. De in de Top-10 vermelde geneesmiddelen zijn uitsluitend de middelen die op voorschrift van een arts zijn verstrekt. Een deel van de veel voorgeschreven geneesmiddelen is ook zonder recept bij apotheker en drogist verkrijgbaar. Het betreft hier dus slechts een (beperkt) deel van het daadwerkelijke gebruik. Vaccins uit het rijksvaccinatieprogramma zijn niet vermeld omdat de distributie niet via de openbare apotheek plaatsvindt.

Registratie

De indeling in neonaten en zuigelingen, kinderen en adolescent wordt gehanteerd door de EMEA, de Europese registratie autoriteit, die toeziet op de registratie van geneesmiddelen. Van belang voor de registratie is dat kinderen in verschillende ontwikkelingsstadia verschillend reageren op geneesmiddelen. Om geneesmiddelen officieel bij kinderen te mogen gebruiken, dienen de geneesmiddelen ook voor gebruik bij kinderen te worden geregistreerd. Daartoe moeten fabrikanten bewijzen van veiligheid en effectiviteit bij kinderen aan de registratieautoriteiten overleggen.

Het is niet verplicht om geneesmiddelen bij kinderen te testen, tenzij het om geneesmiddelen gaat die speciaal voor kinderen zijn bestemd. Onderzoek bij kinderen kost veel geld, elke leeftijdsgroep dient apart te worden onderzocht. De farmaceutische industrie ziet er daarom in veel gevallen van af. In de praktijk blijkt dat veel van deze middelen, ondanks dat ze niet voor kinderen zijn geregistreerd, veilig kunnen worden voorgeschreven aan kinderen. Dat is het geval als in de loop der tijd meer en meer bekend wordt over het gebruik bij kinderen. Zoals blijkt uit tabel 2, komt in de top 10 één geneesmiddel voor dat niet geregistreerd is voor gebruik door kinderen uit de hele leeftijdsgroep. Uit nader onderzoek blijkt dat 2,7% van de methylfenidaat (Ritalin^®) verstrekkingen (binnen de leeftijdsgroep) aan kinderen jonger dan 6 jaar wordt gedaan.

Maatregelen

Eind september 2004 heeft de Europese Commissie een voorstel gelanceerd om het geneesmiddelonderzoek bij kinderen te stimuleren. Het voorstel is om, net als in Amerika, het patent met een half jaar te verlengen als de fabrikanten speciaal onderzoek doen naar de effectiviteit en veiligheid van een medicijn bij kinderen. Daarnaast wil de Europese Commissie een fonds oprichten om onderzoek bij kinderen mogelijk te maken, en de bestaande informatie over medicijngebruik bij kinderen concentreren in een centrale databank.

Tabel 1: Top-10 neonaten en zuigelingen (0 tot 2 jaar) in 2003

* ook zonder recept verkrijgbaar

Tabel 2: Top-10 kinderen (2 tot 12 jaar) in 2003

Tabel 3: Top-10 adolescenten (12 tot 18 jaar) in 2003

* ook zonder recept verkrijgbaar