Onrust rond COX-2-remmers

Naar aanleiding van het besluit van MSD buigen de Europese registratieautoriteiten zich opnieuw over alle beschikbare gegevens omtrent de cardiovasculaire veiligheid van COX-2-remmers bij langdurig gebruik. Eind oktober zullen de autoriteiten besluiten of aanvullende maatregelen gewenst zijn. Pfizer, producent van de COX-2-remmer celecoxib (Celebrex^®), reageerde op 12 oktober jl. met de stelling dat “Pfizer het volste vertrouwen heeft in de cardiovasculaire veiligheid van celecoxib op de lange termijn”.

Gebruik COX-2-remmers

COX-2-remmers behoren tot de categorie NSAID’s, geneesmiddelen die tegelijkertijd pijn, koorts en ontstekingen bestrijden. COX-2-remmers hebben als voordeel dat ze minder bijwerkingen voor de maag kennen dan andere NSAID’s. Ze zijn geregistreerd ter bestrijding van pijn en ontstekingen bij artrose en reumatoïde artritis. De markt van COX-2-remmers wordt momenteel beheerst door MSD en Pfizer. Begin 2000 is de eerste COX-2-remmer rofecoxib (van MSD) in ons land op de markt gebracht. In 2001 volgde celecoxib (van Pfizer) en in 2003 etoricoxib (Arcoxia^®, opnieuw van MSD). De COX-2-remmers valdecoxib en parecoxib (beide van Pfizer) worden in ons land slechts op zeer beperkte schaal verstrekt via de openbare apotheken. Mede onder invloed van de nieuwe introducties is het gebruik van COX-2-remmers de afgelopen twee jaar fors gestegen (figuur 1).

Uit gegevens van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat gedurende het eerste halfjaar van 2004 er 663.000 keer een COX-2-remmer is verstrekt via de openbare apotheek. Van alle door de apotheek afgeleverde NSAID’s betrof 19% een COX-2-remmer. Van de totale uitgaven aan NSAID’s in de periode juli 2003 tot en met juni 2004 (€ 123 miljoen) kwam 39% (€ 48 miljoen) voor rekening van een COX-2-remmer. Gedurende de eerste zes maanden van dit jaar vielen de uitgaven aan COX-2-remmers 60% hoger uit dan in dezelfde periode een jaar geleden.

Studie

De beslissing van MSD om rofecoxib wereldwijd van de markt te halen is gebaseerd op gegevens uit een prospectief, gerandomiseerd, placebogecontroleerd klinisch onderzoek, de zogeheten APPROVe-studie. Dit onderzoek was opgezet om de werkzaamheid van rofecoxib 25mg ter voorkoming van het hernieuwd optreden van dikkedarmpoliepen te beoordelen bij patiënten met een voorgeschiedenis van gezwellen in de dikke darm. Het onderzoek is gestart in 2000 en duurde 3 jaar. 2.600 mensen werden onderzocht. De helft van de groep kreeg een placebo, de andere helft rofecoxib. De eerste 18 maanden stelden de onderzoekers geen significant onderscheid vast. Na 18 maanden traden er wel opmerkelijke verschillen op. In de groep die rofecoxib slikte kregen 45 mensen een hartinfarct of beroerte. In de placebogroep waren dat er 25. In beide groepen vielen 5 doden.

Risicogroep

De SFK constateert dat in het tweede kwartaal van 2004 175.000 personen rofecoxib hebben afgehaald in de openbare apotheek. Op grond van de verstrekte hoeveelheden rofecoxib (in DDD’s) stelt de SFK vast dat bijna 10.000 personen het middel de afgelopen anderhalf jaar continu hebben gebruikt. Deze personen behoren tot de risicogroep die volgt uit de APPROVe-studie. Gedurende het eerste halfjaar van 2004 werd rofecoxib 390.000 keer verstrekt via de openbare apotheek voor een totaalbedrag van € 16 miljoen (inclusief vergoeding apotheek). Wereldwijd bedroeg de omzet van rofecoxib vorig jaar € 2 miljard. MSD blijft overigens in de markt met de COX-2-remmer etoricoxib.

Figuur 1: aantal verstrekkingen COX-2-remmers via de openbare apotheken

Figuur 2: marktaandelen COX-2-remmers in voorschriften (januari - juni 2004)