De morning after-pil vrij verkrijgbaar

De meeste verstrekkingen van de morning after-pil vinden plaats op maandag. Sinds de afschaffing van de vergoeding van de pil voor vrouwen ouder dan 20 is het gebruik van de morning after-pil niet rigoureus gestegen.

Methoden

De enige geregistreerde morning after-pil die in Nederland verkrijgbaar is, is het middel Norlevo^®. Het middel bevat per tablet 0,75 mg levonorgestrel en is hier sinds juli 2000 op de markt. Per incident moet men twee tabletten in 1 keer innemen. Naast de geregistreerde morning after-pil is al langere tijd de zogenaamde ‘2 maal 2’ methode in gebruik. Daarbij wordt, met een tussenpoos van 12 uur, 2 keer 2 anticonceptiepillen ingenomen (Neogynon 21^® of Stediril D^®) die ook als reguliere anticonceptiva worden gebruikt. Deze methode wordt sinds de introductie van Norlevo^® nog maar weinig gehanteerd: in het 2e kwartaal van 2004 werd in 95% van de gevallen levonorgestrel gebruikt (figuur 1).

Gebruik

Voor de introductie van Norlevo^® werden er in de openbare apotheek iets meer dan 5500 verstrekkingen van een morning after-pil per maand geregistreerd. Na de introductie van Norlevo^® steeg het totale aantal verstrekkingen in 2001 naar bijna 7000 geregistreerde verstrekkingen per maand. Sindsdien is het niveau stabiel, al zijn er (ook na correctie voor het aantal dagen in de maand en het jaarlijks terugkerend patroon) een aantal dalen in het gebruik te zien. Het gaat hierbij om de maanden september 2001 en februari - maart 2003; toevalligerwijs waren dit maanden waarin er veel gebeurde op het wereldtoneel (Twin-Towers en inval Irak).

Niet in het weekend maar op maandag

Hoewel men het beste zo snel mogelijk na een slordige vrijpartij met de morning after-pil kan beginnen is het niet nodig de huisarts uit bed te bellen. Binnen 2 dagen is de effectiviteit van de morning after-pil nog steeds erg hoog (85%). Uit het wekelijks verstrekkingenpatroon blijkt dat ongeveer 13% van alle verstrekkingen plaats vindt op zaterdag en zondag (1,6 % bij alle middelen), Op maandag wordt het grootste deel van de morning after-pil afgehaald (25%).

Geen gevolgen afschaffing vergoeding pil

Ongeveer 30% van de gebruikers van de morning after-pil is jonger dan 21 jaar, 25% tussen de 21 en 25 jaar, en ongeveer 30% tussen de 25 en 35. Per 1 januari 2004 is de vergoeding voor de pil aan vrouwen van 21 jaar en ouder komen te vervallen. De leeftijdsverdeling van gebruiksters van de morning after-pil is, in vergelijking met het eerste halfjaar van 2003, niet veranderd. Bij de afschaffing van de vergoeding voor de pil werd vooraf gevreesd dat dit zou leiden tot veel meer ongewenste zwangerschappen. De SFK kan daarover geen uitspraak doen, maar het heeft in ieder geval niet geleid tot een rigoureuze verhoging van het gebruik van de nu nog wel vergoede morning after-pil door vrouwen ouder dan 20.

Vrije verkoop en vergoeding

Op 8 juni 2004 heeft het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen besloten dat de Norlevo^® morning after-pil zonder recept, en buiten de apotheek verkocht mag worden. De maatregel gaat in zodra de fabrikant een correcte, voor dit doel goedgekeurde, bijsluiter heeft geproduceerd. Vrije verstrekking betekent dat het dan gaat om een zelfzorgmiddel, waarmee de vergoeding in principe komt te vervallen. Met het oog op het voorkomen van tienerzwangerschappen heeft de minister van VWS echter besloten dat de morning after-pil wordt vergoed voor jongeren tot 21 jaar, maar alleen als het middel op recept is voorgeschreven.

Figuur 1: aantal verstrekkingen van de morning after-pil (per maand, januari 2000 - juni 2004)