Geneesmiddelenuitgaven gedaald

De grootste dalingen doen zich voor bij de maagzuurremmers (- € 42 miljoen, -24%), de cholesterolverlagers (- € 14 miljoen, -9%) en de laxantia (-€ 11 miljoen, -50%). De uitgaventeruggang bij de maagzuurremmers en de cholesterolverlagers is toe te schrijven aan forse prijsverlagingen bij de hardlopers omeprazol (- € 47 miljoen, -47%) en simvastatine (-€ 32 miljoen, -50%). Bij de cholesterolverlagers wordt het effect van de prijsverlaging bij simvastatine in belangrijke mate teniet gedaan door de toename van het gebruik ervan. In de eerste zes maanden van dit jaar verstrekten de openbare apotheken 2.080.000 keer een cholesterolverlager op recept, 270.000 keer meer dan in dezelfde periode in 2003. Van deze toename komt de helft voor rekening van de nieuwe cholesterolverlager rosuvastatine (Crestor^®).

Maatregelen Hoogervorst

De daling is het directe gevolg van afspraken en bezuinigingsmaatregelen die minister Hoogervorst van Volksgezondheid in de afgelopen periode heeft getroffen. Zo zijn de prijzen van generieke receptgeneesmiddelen de afgelopen maanden met gemiddeld 33% gedaald ten opzichte van de situatie aan het begin van dit jaar in aansluiting op het convenant dat de minister gesloten heeft met apothekersorganisatie KNMP, Zorgverzekeraars Nederland en de generieke geneesmiddelenleveranciers.

Daarnaast komen sinds 1 januari van dit jaar diverse (genees)middelen niet meer automatisch voor vergoeding via de zorgverzekeraar in aanmerking. Dit betreft:

• anticonceptiva bij vrouwen van 21 jaar en ouder;
• medicatie bij een eerste IVF-behandeling;
• zelfzorggeneesmiddelen die door de arts voor chronisch gebruik worden voorgeschreven.

Eerder onderzoek van de SFK heeft overigens uitgewezen dat het niet langer vergoeden van zelfzorggeneesmiddelen niet de door de minister beoogde besparing van € 115 miljoen zal opleveren, omdat er in de praktijk wordt uitgeweken naar - soms duurdere en zwaardere - receptgeneesmiddelen die nog wel worden vergoed. Momenteel overweegt het ministerie de zelfzorgmaatregel op onderdelen bij te stellen.

Als gevolg van de uitdunning van het wettelijk verzekerde geneesmiddelenpakket stegen in de apotheek de uitgaven aan geneesmiddelen die voor eigen rekening van de gebruiker komen van € 53 miljoen (1ste halfjaar 2003) tot € 115 miljoen (1ste halfjaar 2004).

Verwachting 2004

De SFK verwacht dat de collectieve geneesmiddelenuitgaven in de tweede helft van dit jaar vrijwel op hetzelfde niveau zullen liggen als in 2003. De tweede halfjaarcijfers van 2003 werden namelijk gedrukt door de tijdelijke invoering van de maatregel De Geus. Daarnaast werkt de verschuiving in het gebruik naar (duurdere) receptgeneesmiddelen in reactie op de eerder genoemde zelfzorgmaatregel sterker door in de cijfers voor het tweede halfjaar van 2004. Tenslotte kan het verlopen van het patent op de veelgebruikte cholesterolverlager pravastatine (Selektine^®, augustus 2004) minister Hoogervorst nog een financiële meevaller van € 8 tot € 9 miljoen opleveren. In het geneesmiddelenconvenant is immers overeengekomen dat bij het vervallen van een octrooi nieuwe generieke geneesmiddelen zullen worden geïntroduceerd tegen een prijs die tenminste 40% lager ligt dan de prijs van het originele merkgeneesmiddel.

Per saldo verwacht de SFK dat de collectieve geneesmiddelenuitgaven dit jaar uitkomen op € 3.880 miljoen, ruim 2% onder het niveau van 2003.

Figuur 1: geneesmiddelenuitgaven wettelijk verzekerde pakket, halfjaarcijfers openbare apotheken