Betaal-het-zelf-zorg

Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport verwacht met deze bezuiniging € 60 miljoen (inclusief BTW) op jaarbasis te besparen. Dit komt neer op gemiddeld € 3,70 per Nederlander.

Zelfzorgmiddelen via apotheek

Het afgelopen jaar hebben de openbare apotheken in ons land 18 miljoen keer een zelfzorggeneesmiddel op recept van een arts afgeleverd. In totaal was hier een bedrag van € 280 miljoen (inclusief BTW) mee gemoeid (figuur 1). Dit komt neer op € 19 per apotheekbezoeker. Bij 65-plussers lopen de uitgaven voor dergelijke middelen op tot gemiddeld € 60 per jaar.

In 62% van de gevallen was het zelfzorggeneesmiddel eerder aan dezelfde patiënt in dezelfde apotheek verstrekt. Bij personen van 65 jaar en ouder handelde het in 71% van de gevallen om de afhandeling van een herhalingsrecept voor een zelfzorggeneesmiddel in dezelfde apotheek.

De tien

Tot de meest voorgeschreven zelfzorggeneesmiddelen behoren paracetamol (pijnstillend en koortsverlagend), miconazol (antischimmelmiddel bij schimmel- en gistinfecties van de huid, zoals zwemmerseczeem) en cetirizine (anti-allergiemiddel dat onder meer wordt gebruikt bij allergische klachten van ogen en neus, bijvoorbeeld ten gevolge van hooikoorts). Deze middelen zijn ook terug te vinden in het overzicht van de tien op recept voorgeschreven zelfzorggeneesmiddelen waaraan in 2003 het meeste geld is uitgegeven (tabel 1).

Verschuiving

De verwachting is dat het niet langer vergoeden van zelfzorggeneesmiddelen zal leiden tot een verschuiving in het gebruik naar – veelal duurdere – receptgeneesmiddelen. Ook het ministerie van Volksgezondheid onderkent dit gezien de beperkte bezuinigingsdoelstelling die het ministerie gekoppeld heeft aan deze maatregel. Het Wetenschappelijk Instituut Nederlandse Apothekers (WINAp) wijst onder meer op:

• Het vervangen van paracetamol door paracetamol met codeïne of een NSAID;
• Het vervangen van loratadine door desloratadine of een ander antihistaminicum dat wel wordt vergoed;
• Het vervangen van calciumpreparaten door receptgeneesmiddelen die gebruikt worden bij osteoporose (bijvoorbeeld alendroninezuur).

Veel zal afhangen van de attitude van artsen en patiënten.

DGV - Nederlands Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik – zal dit jaar in samenwerking met de Stichting Farmaceutische Kengetallen monitoren welke verschuivingen er optreden in het voorschrijfgedrag van artsen als gevolg van het niet langer vergoeden van zelfzorggeneesmiddelen op recept.

Figuur 1: uitgaven aan zelfzorggeneesmiddelen op recept via de openbare apotheek

Tabel 1: Top-10 uitgaven zelfzorggeneesmiddelen op recept in 2003