Vakantiemedicatie

Bescherming tegen UV-straling

Wie in de zomer de zon opzoekt, wordt geadviseerd zich goed te beschermen tegen zonnebrand. Zonnebrand wordt voornamelijk veroorzaakt door UVB-straling, terwijl reacties van lichtovergevoeligheid voornamelijk te wijten zijn aan UVA-straling. Het geneesmiddel Contralum ultra^® dat bij daarvoor geïndiceerde personen kan worden voorgeschreven ter voorkoming van zonnebrand, wordt vergoed door de zorgverzekeraar. De lichtbeschermingsfactor bij dit preparaat bedraagt 7 voor UVA-straling en 10 voor UVB-straling. Dit is laag in vergelijking met diverse cosmetische producten die daarmee even goed, zo niet beter tegen zonlicht beschermen. Contralum ultra^® wordt onder meer gebruikt door personen die last hebben van vitiligo. Vitiligo is een (goedaardige) aandoening waardoor de huid en het haar pigment verliezen. Hierbij verschijnen er witte plekken op de huid, die bij blootsteling aan de zon erg kunnen verbranden. Bovendien kan zonnebrand vitiligo veroorzaken bij die personen die hiertoe aanleg hebben. Afgelopen zomer is Contralum ultra^® 39.000 keer verstrekt via de openbare apotheken – ruim driemaal zo veel als gedurende de rest van het jaar – voor een bedrag van € 1,1 miljoen.

Tropische reizen

In de tropen komen ziekten voor die in Nederland nauwelijks meer bestaan, zoals malaria, cholera en gele koorts. Wie op vakantie gaat naar een land waar het risico op deze ziekten aanwezig is, doet er goed aan de nodige voorzorgsmaatregelen te treffen. Malaria is een infectieziekte die in grote delen van Afrika, Azië en Zuid-Amerika voorkomt. De ziekte wordt veroorzaakt door malariaparasieten die door een steek van een mug in het lichaam komen. Uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat malariamiddelen, zoals proguanil (Malarone^®) en mefloquine (Lariam^®), beduidend vaker worden verstrekt in de zomerperiode dan in andere maanden (tabel 1). Ook leveren de apotheken in de zomer vaker middelen ter bescherming tegen hepatitis A. Normaal immunoglobuline, een lichaamseigen stof die na injectie 6 weken tot 3 maanden extra bescherming biedt tegen hepatitis A, wordt met 9.000 uitgiftes per maand in de zomermaanden 2,6 keer zo vaak afgeleverd. Daarnaast worden er tweemaal zoveel vaccins tegen hepatitis A uitgegeven. Met dit vaccin wordt tenminste 1 jaar voldoende bescherming geboden, en bij revaccinatie kan dit oplopen tot mogelijk 10 jaar. Hepatitis A-vaccins en injectie van normaal immunoglobuline die via de GGD worden toegediend, worden door de SFK niet geregistreerd en zijn dus niet meegeteld.

Wespen- en bijensteken

Een anafylactische reactie is een extreme uiting van allergie die levensbedreigend kan zijn. Een dergelijke reactie kan bij bepaalde mensen veroorzaakt worden door wespen of bijen. Indien deze personen door zichzelf of door anderen met een auto-injectorsysteem adrenaline (EpiPen^®) toegediend krijgen, wordt de anafylactische reactie onderdrukt. Risicopatiënten moeten de injectiepen voor eventuele noodgevallen altijd bij zich dragen. Jaarlijks worden ongeveer 14.000 van dergelijke injectiepennen verstrekt, waarvan 43% gedurende de zomer.

Naast bovengenoemde middelen is er gedurende de zomermaanden meer vraag naar allergiemiddelen, desinfecterende middelen bij wonden en schrammen (povidon-jood), middelen tegen jeuk en antizweetmiddelen. Ook worden er meer hormoonpreparaten verstrekt aan niet-pilgebruiksters bedoeld om de menstruatie uit te stellen.

Tabel 1: Top-10 zomergeneesmiddelen in 2003

* de SFK Zomerindex is gedefinieerd als het gemiddeld aantal verstrekkingen per maand in de maanden juni, juli en augustus gerefereerd aan het gemiddeld aantal per maand in de overige maanden