Goede voornemens

De Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro) heeft de recente jaarwisseling aangegrepen Nederlanders via de campagne 'Nederland start met stoppen' aan te zetten om hun rookgewoonten te beëindigen. Volgens Stivoro zouden ruim 850.000 personen gehoor hebben gegeven aan deze oproep.
De vraag is natuurlijk altijd of het bij goede voornemens blijft, of dat men daadwerkelijk doorzet.

Roken in Nederland

Nederland telt 5 miljoen rokers. Dit komt overeen met 31% van de bevolking. Verhoudingsgewijs zijn er iets meer mannen (34%) dan vrouwen (28%) die roken. Het percentage vrouwen dat rookt is door de jaren heen betrekkelijk constant. Voor mannen geldt dit niet. Een halve eeuw geleden rookte liefst 90% van de mannenbroeders. Met het bekend worden van de gezondheidsrisico’s is dit aandeel in de loop van de tijd gedaald. Sinds het eind van de jaren tachtig beweegt het percentage rokers onder de mannen zich rond het huidige niveau. Van de mensen die roken heeft 14% de intentie om binnen een halfjaar te stoppen met roken. Doorgaans liggen hier gezondheidsoverwegingen aan ten grondslag. In twee op de drie gevallen wordt er bij stoppogingen géén gebruik gemaakt van hulpmiddelen.

Hulpmiddelen

Tot de hulpmiddelen die het meest worden gebruikt bij het stoppen met roken behoren nicotinepleisters, nicotinekauwgum en het ontwenningsmiddel bupropion (Zyban^®). Het gebruik van deze middelen wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar. Andere frequent gebruikte methodes zijn acupunctuur en de Allen Carr-trainingsmethode. In 2003 is er via de openbare apotheken € 4 miljoen uitgegeven aan ontwenningsmiddelen. Hierbij ging het om 95.000 verstrekkingen. Het gebruik van bupropion is met 64.000 verstrekkingen constant gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. Het gebruik van nicotinekauwgum (13.000 verstrekkingen, +40%) en nicotinepleisters (15.000 verstrekkingen, +15%) is juist toegenomen. Zuigtabletten en inhalatievloeistoffen worden in zeer beperkte mate verstrekt.

Jaarwisseling

Wekelijks ondernemen 1.250 personen een poging om te stoppen met roken met behulp van het middel bupropion. De SFK constateert dat openbare apotheken wekelijks minstens 600 keer een nicotinepreparaat verstrekken (de SFK registreert alleen de verkopen die in de apotheek zijn vastgelegd in het apotheekinformatiesysteem). Nicotinepleisters en nicotinekauwgum zijn zonder recept van een arts overigens ook verkrijgbaar in een drogisterij. Het totaal aantal personen dat wekelijks een stoppoging doet met nicotinepleisters of nicotinekauwgum wordt door de SFK geschat op 3.000. In de eerste weken na de jaarwisseling is het gebruik van deze middelen dubbel zo hoog als te doen gebruikelijk (figuur 1). Bij bupropion ligt het gebruik in de eerste weken van het jaar 40% boven het jaargemiddelde. Bupropion is alleen op recept van een arts verkrijgbaar. Het impulseffect is hierdoor minder hoog dan bij de vrij verkrijgbare middelen. Na een week of zes lijkt het nieuwjaarseffect op de goede voornemens te zijn weggeëbd. In die periode zijn er (inclusief de extra verstrekkingen via de drogisterij) 10.000 extra stoppogingen met behulp van ontwenningsmiddelen ondernomen. De genoemde middelen worden het meest gebruikt door mensen op middelbare leeftijd en ouderen (figuur 2). Driekwart van de gebruikers is 40 jaar of ouder. Bij gebruikers van bupropion is de gemiddelde leeftijd met 47 jaar iets lager dan die van gebruikers van nicotinepreparaten (51 jaar). De geslachts- en leeftijdskenmerken van de personen die in de eerste weken van het jaar proberen te stoppen met behulp van dergelijke middelen wijken niet af van de personen die later in het jaar een vergelijkbare poging doen.

Figuur 1: nicotinepleister/kauwgum en bupropion wekelijks verstrekt via de openbare apotheek

Figuur 2: leeftijdsverdeling gebruikers nicotinepleister/kauwgum versus gebruikers bupropion