Geneesmiddelenuitgaven vallen mee

Het afgelopen jaar zijn de geneesmiddelenuitgaven minder sterk gestegen dan aanvankelijk werd verwacht. Via de openbare apotheken is er voor € 3,7 miljard aan geneesmiddelen verstrekt. Ten opzichte van het jaar 2001 betreft dit een stijging van 8,3%. Oorspronkelijk was gerekend op een uitgaventoename van ongeveer 10%. Er is dus sprake van een financiële meevaller van ruim € 50 miljoen. Het vervallen van het octrooi op de veelgebruikte maagzuurremmer omeprazol en een lichte daling van het algehele prijsniveau van geneesmiddelen zijn de belangrijkste verklaringen voor de meevaller. Het aantal recepten steeg bovendien minder dan gebruikelijk. In totaal behandelden de openbare apotheken 129 miljoen doktersvoorschriften; 3 miljoen meer dan in het voorafgaande jaar (figuur 1). De Stichting Farmaceutische Kengetallen constateert wel dat artsen per recept steeds grotere hoeveelheden geneesmiddelen voorschrijven. Dit duidt op een toename van het chronisch gebruik van geneesmiddelen.

€ 100 per Nederlander in vijf jaar

De afgelopen vijf jaar zijn de geneesmiddelenuitgaven via openbare apotheken met € 1,4 miljard gestegen (figuur 2). Dit komt per hoofd van de bevolking neer op een bedrag van € 100 (niet alle Nederlanders betrekken hun geneesmiddelen via een openbare apotheek). De uitgavenstijging van € 283 miljoen in 2002 valt in dit opzicht nog mee. In 2002 stegen de uitgaven voor hart- en vaatmiddelen in absolute zin het meest. Aan dergelijke middelen werd € 69 miljoen meer besteed. Bijna de helft hiervan heeft betrekking op het gebruik van cholesterolverlagers. Bij deze groep geneesmiddelen is de uitgaventoename overigens minder hoog dan in voorgaande jaren. Traditiegetrouw stijgen ook de uitgaven voor middelen die gericht zijn op het zenuwstelsel - zoals antidepressiva en middelen bij epilepsie - jaarlijks met een fors bedrag (€ 43 miljoen in 2002). Opvallender is de aanzienlijke uitgavenstijging bij oncolytica en immunomodulantia. Bij deze categorie geneesmiddelen liepen de uitgaven op van € 149 miljoen in 2001 tot € 178 miljoen in 2002. Van deze toename is ongeveer een kwart toe te schrijven aan het nieuwe geneesmiddel imatinib (Glivec^®) dat gebruikt wordt bij de behandeling van leukemie.

Apotheekvergoeding

Van de toename van € 283 miljoen kwam € 57 miljoen ten goede aan de apotheken. Per apotheek komt dit neer op een bedrag van € 35.000. De belangrijkste verklaring voor de toename van de apotheekvergoeding is de verhoging van de receptregelvergoeding, de vaste vergoeding die een apotheek per afgeleverd receptgeneesmiddel in rekening mag brengen. In 2002 is de receptregelvergoeding bijgesteld in aansluiting op het Akkoord op Hoofdlijnen dat de KNMP, de beroepsorganisatie van apothekers, in 1999 heeft gesloten met de toenmalige minister van Volksgezondheid. Aan deze verhoging is als voorwaarde verbonden dat de apotheken in 2002 een kwaliteitsjaarplan indienden bij hun belangrijkste zorgverzekeraar. In dit jaarplan hebben de apotheken hun doelstellingen vastgelegd op het terrein van de kwaliteit en de doelmatigheid van de farmaceutische zorg. Naast de verhoging van de receptregelvergoeding leverde ook de beperkte stijging van het aantal voorschriften de apotheken meer werk en inkomsten op. Per 1 januari 2003 is het apotheektarief overigens gecorrigeerd voor de stijging van het aantal voorschriften gedurende het afgelopen jaar.

Figuur 1: geneesmiddelenvoorschriften via de openbare apotheek (in miljoenen)

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: geneesmiddelenuitgaven via de openbare apotheek (in miljoenen euro's)