Opbrengst 'De Geus' tegenvaller voor VWS

De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) verwacht dat de geneesmiddelenuitgaven via de openbare apotheek dit jaar met 6% zullen stijgen tot € 3927 miljoen. Vergeleken met vorig jaar betreft dit een toename van € 225 miljoen. Het aantal artsenrecepten dat apotheken te verwerken krijgen zal dit jaar stijgen van 129 miljoen tot 133 miljoen. Vooral het toenemend gebruik van cholesterolverlagers, maagzuurremmers, bètablokkers en anti-trombotica draagt bij aan deze ontwikkeling.

Van het totaalbedrag van € 3927 miljoen heeft € 260 miljoen betrekking op zelfzorggeneesmiddelen voor zover deze door artsen worden voorgeschreven. Minister Hoogervorst van Volksgezondheid wil deze middelen komend jaar uitsluiten van vergoeding via de zorgverzekeraar.

Misrekening

De ontwikkeling van de geneesmiddelenuitgaven wordt geremd door de invoering van de zogeheten 'Maatregel De Geus' per 1 september jongstleden. In het kader van deze bezuinigingsmaatregel is de claw back, de wettelijke korting die apotheken verplicht zijn door te berekenen in de apotheekprijzen van geneesmiddelen, verhoogd. Zo geldt voor multi source-geneesmiddelen - middelen die volgens de definitie van de overheid dezelfde werkzame stof voor eenzelfde therapeutische toepassing bevatten en door verschillende leveranciers worden aangeboden – dat maximaal 60% van de hoogste prijs op 1 februari 2003 in rekening mag worden gebracht. Bij duurdere multi source-geneesmiddelen is de maximale vergoedingsprijs gesteld op de hoogste prijs minus € 20,-. Voor single source-geneesmiddelen – geneesmiddelen waarbij er nog een patent rust op de werkzame stof – geldt een verplichte korting van 8% tot een maximum van € 9,- per recept. Als gevolg van de nieuwe claw backregeling leveren apotheken gemiddeld 13% aan korting in. Bij de oude claw backregeling was dit beperkt tot een effectieve korting van 5%. De SFK verwacht dat de Maatregel De Geus in 2004 € 330 miljoen (inclusief BTW, inclusief verstrekkingen via apotheekhoudende huisartsen) zal besparen. Het ministerie van VWS rekent op een besparing van € 432 miljoen. De tegenvaller hangt onder meer samen met het toenemend gebruik van nieuwe geneesmiddelen. Voor deze geneesmiddelen geldt het lagere single source-percentage. Daarnaast hebben zich de afgelopen perioden een aantal prijsdalingen bij multi source-geneesmiddelen voorgedaan waardoor apothekers bij deze middelen minder korting hoeven door te berekenen, omdat de lijstprijzen van de fabrikanten zelf al lager zijn dan de maximale 'De Geus'-prijs.

Nieuw systeem

Als het aan het Kabinet ligt zal de Maatregel De Geus in 2005 plaatsmaken voor een aangescherpt geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Men wil de vergoedingslimieten verlagen voor therapeutische groepen binnen het GVS waartoe geneesmiddelen behoren waarvan het patent verlopen is. Het Kabinet verwacht dat fabrikanten hierdoor geprikkeld worden hun prijzen te verlagen en dat patiënten kostenbewuster zullen worden. Aanvullend zal de minister de wettelijke mogelijkheid krijgen om de prijzen van patentloze geneesmiddelen bij te stellen, als prijsverlagingen uitblijven.

Het is overigens niet helemaal zeker dat de recent bijgestelde clawbackregeling tot het einde van 2004 overeind blijft. De KNMP, de beroepsorganisatie van apothekers, heeft een bodemprocedure aangespannen tegen de regeling. Deze bodemprocedure zal in december dienen. De KNMP heeft onder meer kritiek op de vangnetregeling voor apotheken die onevenredig worden benadeeld door de Maatregel De Geus.

Uitschieters

Bij individuele apotheken kan de claw back oplopen tot meer dan 20%. Met name dienstapotheken en apotheken die zich toeleggen op het op weekbasis afleveren van geneesmiddelen (bijvoorbeeld bij verzorgingshuizen) kenmerken zich door een hoge claw back. Deze apotheken leveren doorgaans kleinere hoeveelheden geneesmiddelen per keer af, met als gevolg dat zij nauwelijks baat hebben bij de aftoppingsregeling van € 20,- respectievelijk € 9,- per recept.

Figuur 1: ontwikkeling geneesmiddelenuitgaven via de openbare apotheek (miljoenen euro's)

* voorlopig cijfer