Geen stormloop op mediwiet

Er zijn nog niet zo veel patiënten die gebruik maken van de mogelijkheid om medicinale cannabis via de openbare apotheek te betrekken. Ernstig zieke patiënten kunnen sinds 1 september medicinale cannabis verkrijgen in de apotheek op vertoon van een recept van een arts. Onderzoek van de Stichting Farmaceutische Kengetallen wijst uit, dat in de maand september 550 patiënten cannabis verstrekt hebben gekregen via de openbare apotheek. Er zijn geen concentraties van verstrekkingen in bepaalde regio’s aangetroffen. In 60% van de gevallen betrof het een vrouwelijke patiënt. De gemiddelde leeftijd van de gebruikers is 58 jaar (figuur 1).

De Stichting Patiëntenbelangen Medicinale Marihuana stelt dat duizenden patiënten marihuana als medicijn gebruiken. Bij de eigen patiëntenvereniging zouden alleen al meer dan 4.000 leden met een medische verklaring van een behandelende arts zijn aangesloten. De vereniging heeft onder meer kritiek op het feit dat de cannabis maar in twee sterktes te verkrijgen is. Daarbij zou de medicinale cannabis die geleverd wordt door het Bureau Medicinale Cannabis van het Ministerie van Volksgezondheid twee keer zo duur zijn als de cannabis die in de coffeeshops kan worden verkregen. Het Bureau Medicinale Cannabis is verantwoordelijk voor de teelt van de cannabis en onderzoekt of cannabis en cannabisproducten een medicinale werking hebben.

Toepassingen

Cannabis heeft een gunstig effect op de klachten van veel ernstig zieke patiënten. Zo kan cannabis de eetlustvermindering tegengaan bij AIDS en kanker en helpen tegen misselijkheid bij chemotherapie en bestraling. Cannabis heeft waarschijnlijk ook een positieve werking op de klachten van mensen met chronische pijn, multiple sclerose, bij bepaalde vormen spasticiteit en het syndroom van Gilles de la Tourette. Het effect van marihuana op de oogboldruk werd bij toeval ontdekt toen de politie van Los Angeles samen met oogartsen van de plaatselijke universiteit onderzoek verrichtten naar de invloed van cannabisgebruik op de grootte pupil. Het verschil in pupilgrootte bleek niet relevant, maar wel werd er een opvallende verlaging van de oogboldruk vastgesteld. Bij patiënten met glaucoom is de oogboldruk te hoog.

De Gezondheidsraad concludeert uit wetenschappelijke publicaties van de afgelopen jaar dat de werkzaamheid van cannabis niet wetenschappelijk is aangetoond.

Medicatie van cannabis gebruikers

Op basis van de, naast cannabis, verstrekte geneesmiddelen heeft de SFK geprobeerd te onderzoeken voor welke toepassingen mediwiet wordt gebruikt. Bij slechts een aantal toegestane indicaties is er een eenduidige relatie tussen het gebruik van de geneesmiddelen en de toepassing er van. Een van de weinige voorbeelden hiervan is het gebruik van interferon bèta bij Multiple Sclerose. Iets meer dan 7% gebruikt naast medicinale cannabis ook interferon bèta.

Ongeveer de helft van alle cannabisgebruikers ontvangt pijnstillende medicatie. Bij 60% van die mensen is gebeurd dat in de vorm van een centraal werkende pijnstiller (opioide). Zenuwpijnen worden echter niet alleen bestreden met pijnstillers maar ook met het anti-epilicticum carbamazapine en het antidepressivum amitryptiline. Deze middelen worden door 4% respectievelijk 11% van de patiënten naast de cannabis gebruikt. Zij kunnen echter ook gebruikt worden voor de hoofdindicatie. 6% van de patiënten gebruikt antiparkinsonmiddelen en 9% de centraal werkende spierontspanner baclofen.

De SFK constateert dat 16 patiënten oogdruppels ten behoeve van glaucoombestrijding gebruiken en tot slot blijken 11 patiënten haloperidol te gebruiken, een middel dat onder andere gebruikt wordt bij het syndroom van Gilles de La Tourette.

Samenstelling

Van de marihuanaplant wordt de Cannabis Sativa het meest in ons land geteeld. De belangrijkste werkzame bestanddelen van cannabis zijn THC (tetrahydrocannabinol) en CBD (cannabidiol). Het Bureau Medicinale Cannabis biedt twee cannabisproducten met verschillende samenstelling aan. Cannabis flos SIMM18 bevat ongeveer 15% THC en 0,7% CBD. Dit product kost € 8,80 per gram. Cannabis flos Bedrocan bevat ongeveer 18% THC en 0,8% CBD en kost € 10,00 per gram. Het kan per patiënt verschillen welke variant het best bevalt. De SIMM18-variant wordt op dit moment het meest verstrekt via de apotheek (67% van de gevallen). Buiten de apotheek zijn ook varianten verkrijgbaar met aanzienlijk hogere THC- en CBD-gehaltes (tot meer dan 30% THC).

Figuur 1: leeftijds- en geslachtsverdeling van gebruikers van medicinale cannabis (3de kwartaal 2003)