Wéér méér apotheken

Het afgelopen jaar is het aantal openbare apotheken opnieuw beduidend toegenomen. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) stelt vast dat ons land eind 2002 1.654 openbare apotheken telde. Dit zijn er 25 meer dan het jaar daarvoor. Het afgelopen jaar hebben 6 apotheken hun deuren gesloten. Er ontstaan steeds meer gespecialiseerde apotheken; apotheken die zich richten op een specifieke vorm van dienstverlening. Zo zijn er het afgelopen jaar 9 nieuwe dienstapotheken geopend. Dit zijn apotheken die gedurende de avonden en de weekeinden geopend zijn. De aangesloten apotheken draaien deze onrendabele diensten niet meer zelfstandig, maar bundelen zich in een gezamenlijke voorziening.

Buiten deze nieuwgevestigde dienstapotheken bestaan er overigens ook samenwerkingsconstructies waarbij bestaande apotheken 7 x 24 uur dienst verlenen. Daarnaast zijn er het afgelopen jaar 3 bereidingsapotheken in ons land bijgekomen. In het jaar 2002 kregen 4 plattelandsgemeenten voor het eerst een openbare apotheek binnen de dorpsgrenzen.

Drogisterijketens

Sinds 1999 is het aanmerkelijk eenvoudiger voor niet-apothekers om een apotheek te exploiteren. Dit laatste heeft vooral tot gevolg dat (internationale) groothandels zoals OPG, Alliance Unichem (De Vier Vijzels) en Gehe hun marktpositie proberen te versterken door bestaande apotheken op te kopen. In 1999 probeerde de Britse apotheek/drogisterijketen Boots een voet aan de grond in Nederland te krijgen. In de loop van 2000 trok Boots zich echter al weer terug, omdat de apotheekbalies in hun winkels verre van rendabel bleken en men onvoldoende gekwalificeerd personeel kon vinden. In december 2002 maakte drogisterijketen Etos (onderdeel van Ahold) bekend in de maand april 2 apotheken te zullen inrichten in bestaande Etos-winkels in Den Bosch. Aanvullend komen er ook medicijnbalies in 5 Albert Heijn-supermarkten. In het verleden heeft Ahold eerder geëxperimenteerd met apotheken. Begin jaren negentig bezat Ahold 8 apotheken onder de naam Mediveen-groep. In 1995 werd Mediveen verkocht aan de farmaceutische groothandel OPG. Tot op heden bestaat er onder apothekers weinig animo om te werken voor een supermarkt of een drogisterijketen. Uit een enquête die een paar jaar geleden is gehouden door de Vereniging van Jonge Apothekers volgt dat slechts 6% van de (jonge) apothekers iets voelt voor een dergelijke werkkring. Anderzijds bleek onlangs uit een vragenonderzoek dat de SFK onder apothekers heeft uitgevoerd, dat 30% van de tweede apothekers kans loopt hun baan te verliezen als de bezuinigingsplannen van minister De Geus onverkort worden doorgevoerd.

In Nederland zijn er 2 drogisterijapotheken die zijn aangesloten bij de drogisterijketen DA.

Apotheker-eigenaren

Op dit moment is ruim 85% van de apotheken in eigendom van één of meer apothekers. Ongeveer één op de acht apotheken is gezamenlijk eigendom van twee of meer apothekers. 58% van de openbare apotheken wordt beheerd door een apothekereigenaar. In 42% van de apotheken heeft een apotheker in loondienst de dagelijkse leiding. Van deze personen is twee op de drie apothekers in loondienst bij een collega-apotheker. De meeste apothekereigenaren behoren tot de leeftijdscategorie van 40 tot en met 49 jaar (figuur 2). Slechts 3% is 60 jaar of ouder. Van de apothekereigenaren is 27% vrouw. In de jongere leeftijdscategorie is het aandeel vrouwelijke eigenaren iets hoger: 36%. Hieruit kan worden geconcludeerd dat mannelijke apothekers vaker het bezit van een apotheek ambiëren dan vrouwen. Zo langzamerhand studeren er immers meer vrouwen dan mannen als apotheker af.

Figuur 1: ontwikkeling van het aantal openbare apotheken in Nederland

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Figuur 2: apothekereigenaren naar leeftijd