Om van te huilen

Veel voorkomende klachten zijn niezen, snotteren, tranende ogen en jeuk aan ogen, neus en keel. Hooikoorts is een bekende verschijningsvorm, maar ook eczeem en astma kunnen het gevolg zijn van overgevoeligheidsreacties.

Strijd tegen de allergie

Het beste recept tegen allergie is het voorkomen van aanraking met de stof die de allergische reactie oproept. Als dit niet (goed) mogelijk is, kunnen geneesmiddelen uitkomst bieden. Medicijnen tegen allergie kunnen worden onderverdeeld in beschermende middelen, die continu gebruikt moeten worden (gedurende de periode dat er klachten zijn), en medicijnen die gebruikt worden om allergische klachten te bestrijden. Van de beschermende middelen zijn de corticosteroïd-bevattende neusnevels de belangrijkste vertegenwoordigers. Antihistaminica geven verlichting als klachten al bestaan.

Bescherming via de neus

Uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat in het afgelopen jaar 1,6 miljoen keer een corticosteroïd-bevattend middel voor nasaal gebruik via de openbare apotheken is verstrekt. De hiermee gepaard gaande uitgaven bedroegen € 37 miljoen. De meest gebruikte geneesmiddelen uit deze groep zijn fluticason (Flixonase^®, 600.000 voorschriften), budesonide (Rhinocort^®, 400.000 voorschriften), beclometason (Beconase^®, 200.000 voorschriften) en mometason (Nasonex^®, 200.000 voorschriften). Hoewel het gebruik van deze corticosteroïden een vrij gelijkmatig jaarpatroon vertoont, gaan deze middelen in de maanden april, mei en juni vaker over de toonbank van de apotheek dan in andere maanden (figuur 1).

Zomerallergieën

Antihistamica worden specifieker bij de seizoensgebonden allergische klachten voorgeschreven (figuur 1). Vooral antihistaminica in de vorm van neusspray en oogdruppels worden in de zomerperiode toegepast. Gemiddeld wordt ongeveer 75% van die middelen in het 2de en 3de kwartaal verstrekt (tabel 1).

Van antihistaminica voor orale toediening verwerkten de apotheken in 2002 2,5 miljoen voorschriften met een totale omzet van € 50 miljoen. De middelen cetirizine (Zyrtec^®) en het recent geïntroduceerde desloratadine (Aerius^®) zijn het meest afgeleverd. 44% van de verstrekte antihistaminica komt op het conto van deze twee middelen. De toename in het gebruik van desloratadine gaat gepaard met een afname van het tot voor kort veelgebruikte middel loratadine (Claritine^®), beide van fabrikant Schering Plough. Het aantal voorschriften van laatstgenoemd middel is in 2002 afgenomen met 46% tot 260.000. Waar desloratadine volledig wordt vergoed door de zorgverzekeraar, is dat voor loratadine beperkt tot mensen aan wie de arts het middel voor chronisch gebruik voorschrijft.

Kriebels van bloemetjes en bijtjes

Een andere behandelmethode voor allergieën is immunotherapie. Bij deze behandelmethode krijgt de patiënt het bewuste allergeen in oplopende hoeveelheden ingespoten, waardoor in loop van tijd de heftige reactie op het allergeen afneemt. In 2002 zijn er 48.000 allergenen verstrekt, 20% meer dan in 2001. In de afgelopen jaren bedroeg dit aantal steeds 40.000 op jaarbasis. Het toegenomen aantal verstrekkingen valt vrijwel volledig ten deel aan het middel Oralgen^® (boompollen en graspollen), dat het afgelopen jaar ruim 7.000 keer vaker is verstrekt. De uitgaven aan allergenen zijn eveneens flink gestegen met maar liefst 64% (€ 6,5 miljoen) tot bijna € 17 miljoen. Deze sterke uitgaventoename is hoofdzakelijk toe te schrijven aan het dure middel Pollinex^® (bij pollenallergie) en het eerder genoemde Oralgen^®, die samen een omzet van € 6 miljoen hadden in 2002. Beide middelen zijn van producent Artu Biologicals, die in 2001 forse prijsverhogingen heeft doorgevoerd voor deze allergeenproducten.

Figuur 1: gebruik van antihistaminica (oraal, neusspray, oogdruppels) en corticosteroïden

Tabel 1: Top-5 zomermiddelen bij allergieën