De Geus uit de bocht

Het bedrag aan vermeende inkoopvoordelen dat de minister van Volksgezondheid bij apothekers wil invorderen, loopt steil op met het tekort op de begroting voor de geneesmiddelenuitgaven. Een historisch overzicht: In de eerste helft van 2002 klopte voormalig minister Borst voor het eerst aan bij de apothekers voor een bedrag van € 30 miljoen. In de Zorgnota die in september 2002 verscheen werd de bezuinigingstaakstelling voor de apothekers verdrievoudigd tot € 90 miljoen. Op 15 november 2002 kondigde minister De Geus aan de apothekers € 280 miljoen te willen korten op de vergoeding van geneesmiddelen. Op 21 februari 2003 informeerde minister De Geus de Tweede Kamer over zijn definitieve plannen inzake het verlagen van de inkoopvergoeding voor apothekers. In deze brief wekt de minister de indruk dat het nog steeds gaat om een bezuinigingstaakstelling van € 280 miljoen. Het College Tarieven Gezondheidszorg (CTG) stelt echter vast dat het laatste voorstel van de minister erop neerkomt dat apothekers € 455 miljoen extra moeten inleveren bovenop de huidige claw back van € 190 miljoen. Het totale bedrag dat apothekers moeten ophoesten bedraagt dus € 645 miljoen. In de notitie Financiële Bouwstenen Zorg van 4 februari 2003 maakten het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) en het Ministerie van Financiën bekend dat er sprake is van een structureel tekort van € 613 miljoen binnen het geneesmiddelenbudget. Kennelijk hoopt minister De Geus dit vuiltje snel te kunnen wegwerken.

Onevenredig

De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) stelt vast dat het meest recente voorstel van minister De Geus erop neerkomt dat apothekers gemiddeld 18% aan vermeende inkoopvoordelen moeten inleveren.

De maatregel werkt per apotheek zeer verschillend uit. Er zijn apotheken die gemiddeld 22 tot 23% aan inkoopvoordelen moeten inleveren (figuur 1). De minister stelt dat de maatregel ertoe leidt dat er hogere bedragen worden weggehaald bij geneesmiddelen waarbij apothekers hogere kortingen bedingen. Deze stellingname is echter niet langer juist, sinds het ministerie van VWS en het CTG de definitie van het begrip Multi Source aanmerkelijk hebben verruimd zonder het claw backpercentage voor deze categorie te verlagen. Dit betekent dat apothekers bij heel veel geneesmiddelen het hoge claw backpercentage van 40% moeten doorberekenen, zonder dat apothekers bij deze middelen daadwerkelijk dergelijke hoge kortingspercentages kunnen realiseren.

Ruimere definitie

Het rapport van de Boston Consultancy Group (BCG) waarop het ministerie zich beroept, geeft aan dat alleen op generieke geneesmiddelen hoge kortingen kunnen worden bedongen. Het oorspronkelijke voorstel van minister De Geus richtte zich op de generieke geneesmiddelen en de originele merkgeneesmiddelen waarvan deze preparaten rechtstreeks zijn afgeleid. Inmiddels hebben het ministerie van VWS en het CTG de criteria zo verruimd dat ook diverse specialités waarop nog een octrooi rust en waarvan geen identieke generieke varianten op de markt beschikbaar zijn als Multi Source-product worden behandeld. Volgens de nieuwe definitie wordt ruim 43% van de geneesmiddelenomzet als Multi Source aangemerkt, terwijl BCG in haar berekeningen voor 2003 uitging van een Multi Source-aandeel van 35%. Bovendien stelde BCG dat slechts bij een kwart van de geneesmiddelenomzet een kortingspercentage van rond de 40% door de apothekers wordt gerealiseerd.

Premie op aan goodwill

In de brief aan de Tweede Kamer merkt de minister verder op dat de vele apothekers die door de voorgestelde bezuinigingsmaatregel in de rode cijfers terecht komen, maar bij de zorgverzekeraars moeten aankloppen voor een oplossing. De minister is in dit verband juichend enthousiast over zorgverzekeraar DSW die € 4 miljoen aan premiegelden besteedde aan de goodwill van een eigen apotheek in Schiedam. Hoe hiermee “honderden miljoenen euro’s terugvloeien naar de burger” is niet duidelijk.

Figuur 1: verdeling gemiddelde claw back per apotheek