Baby's en peuters
15 augustus 2003, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 138 Nr 33
In 2002 verstrekten de openbare apotheken 1.270.000 keer een geneesmiddel dat bestemd was voor een baby of jonge peuter. In meer dan de helft van alle gevallen ging het om middelen ter behandeling van een infectie, vitamine K-druppels, middelen bij huidproblemen en middelen bij astma/COPD (tabel 1).
Infecties
Omdat het afweersysteem nog niet helemaal ontwikkeld is, zijn heel jonge kinderen vatbaarder voor bacteriële infecties. Bacteriële infecties worden op deze leeftijd in het algemeen behandeld met penicillines. Penicillines blokkeren een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bacteriegroei waardoor de bacterie afsterft. In verreweg de meeste gevallen (82%) geven artsen de voorkeur aan amoxicilline, een zogenaamd breed-spectrumpenicilline dat werkzaam is tegen een relatief groot aantal bacteriën. Amoxicilline is al sinds 1972 verkrijgbaar. In 14% van de gevallen kiezen de artsen voor de combinatie van amoxicilline met clavulaanzuur. De combinatie met clavulaanzuur wordt gebruikt als de infectie kan zijn veroorzaakt door bacteriën die amoxicilline kunnen afbreken.
Bij infecties met schimmels in mond of keel en bij huidschimmels wordt het meest gebruik gemaakt van het middel miconazol. Veel schimmelinfecties worden veroorzaakt door Candida albicans. Candida albicans is een gist die van nature voorkomt in de dikke darm, maar onder bepaalde omstandigheden kan gaan overheersen. Bij oppervlakkige ooginfecties wordt fusidinezuur ooggel het meest voorgeschreven: 74% van de gevallen.
Vitamine K
Vitaminen K heeft in het lichaam een functie bij de vorming van bloedstollingsfactoren. Een tekort aan vitamine K kan leiden tot spontane bloedingen. Vitamine K komt voor in groene groenten, lever, melk en plantaardige oliën. Ook wordt vitamine K in de dunne darm aangemaakt. Omdat een zuigeling dit laatste nog onvoldoende kan en er in borstvoeding onvoldoende vitamine K aanwezig is om in de behoefte van een baby te kunnen voorzien, is het advies om alle kinderen met volledige borstvoeding dagelijks vitamine K te geven gedurende de eerste drie maanden. Baby’s die flesvoeding krijgen hebben dit niet nodig, omdat aan deze voeding vitamine K is toegevoegd.
Astma/COPD
Het meest verstrekte middel bij luchtwegaandoeningen bij pasgeborenen is de luchtwegverwijder salbutamol. Dit middel is in 2002 in de leeftijdsgroep 0- en 1-jarigen ruim 54.000 keer (45%) voorgeschreven. Dit gebeurt in afnemende mate in de vorm van een drankje; in 2002 in minder dan 6% van de gevallen, terwijl dit in 2000 nog in 11% van de gevallen gebeurde. Door de toename van de beschikbaarheid van geschikte toedieningsystemen voor jonge kinderen worden middelen bij benauwdheidklachten ook in deze leeftijdgroep voornamelijk in inhalatievorm verstrekt.
Fluticason (alleen in inhalatievorm) is in 2002 ruim 29.000 keer (24%) voorgeschreven.
Tabel 1: Top-10 geneesmiddelengebruik bij 0- en 1-jarigen in 2002
|
Geneesmiddelengroep | gebruikt bij | aantal recepten | groei t.o.v 2001 |
| 1. Penicillines | bacteriële infectie | 154.000 | -2% |
| 2. Middelen bij CARA/COPD | benauwdheidklachten | 121.000 | -2% |
| 3. Vitamine K | ter bevordering bloedstolling | 80.000 | -7% |
| 4. Huidpreparaten | huidirritaties | 74.000 | -1% |
| 5. Anti-schimmelmiddelen voor in mond of keel | schimmelinfectie mond of keel, spruw | 59.000 | 9% |
| 6. Antimicrobiële oogmiddelen | ooginfectie | 53.000 | -9% |
| 7. Huidpreparaten met corticosteroïden | jeuk en eczeem | 52.000 | -4% |
| 8. Huidpreparaten met anti-schimmelmiddelen | huidinfectie | 45.000 | -7% |
| 9. Pijnstillende en koortswerende middelen | pijn en koorts | 36.000 | -17% |
| 10. Macroliden | bacteriële infectie (meestal als penicillines niet kunnen worden gebruikt) | 30.000 | -8% |
Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen
Dit is een publicatie van de Stichting Farmaceutische Kengetallen.
Overname van tekst, gegevens, tabellen of grafieken is toegestaan mits
onder volledige bronvermelding.