Lagere prijzen, duurdere geneesmiddelen

De laatste jaren is de prijsregelgeving regelmatig onderwerp van discussie geweest. Het tweede Paarse kabinet had oorspronkelijk het voornemen alle prijsregels af te schaffen. De markt - lees: de zorgverzekeraars – moest haar werk doen. Het vertrouwen in en het zelfvertrouwen van die markt lijken op dit moment snel af te brokkelen.

Evenwicht

Op een normale vrije markt wordt de prijs bepaald door het evenwicht tussen vraag en aanbod. Als het evenwicht ontbreekt – bijvoorbeeld doordat de eindgebruiker niet zelf kiest en ook niet zelf (direct) betaalt - kunnen de prijzen alleen door invoering en aanscherping van spelregels in de hand gehouden worden. De afgelopen jaren wist de overheid met dergelijke spelregels de toename van de geneesmiddelenuitgaven redelijk te beheersen. Binnen het ‘heilige’ streven naar marktwerking stelde men aanvankelijk dat al deze regels over boord gezet moesten worden. Met het verstrijken van de tijd werd dit voornemen bijgesteld. De wettelijke maximumprijzen werden toch gehandhaafd. De afschaffing van het GVS werd eerst uitgesteld en vervolgens omgevormd tot een experiment rond maagzuurremmers en cholesterolverlagers. Hoewel dit experiment al per 1 januari a.s. zijn beslag moet krijgen, bestaat er tot nog toe geen duidelijkheid hierover. Met ingang van dezelfde datum zou het systeem van apotheekvergoedingsprijzen (dit betreft onder meer de claw backregeling) moeten verdwijnen. In de zomermaanden meldde Zorgverzekeraars Nederland (ZN) dat de zorgverzekeraars nog niet klaar zijn voor een markt met vrije geneesmiddelenprijzen. ZN verzocht de Minister van Volksgezondheid ook hierbij eerst te experimenteren met maagzuurremmers en cholesterolverlagers. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe de prijsregelgeving het komend jaar eruit komt te zien.

Niet alleen prijsbeleid

De afgelopen jaren hebben aangetoond dat met centraal prijsbeleid snel substantiële besparingen op de geneesmiddelenuitgaven kunnen worden gerealiseerd. Ook de landen om ons heen hanteren een strikt prijsbeleid voor geneesmiddelen. Met een actief prijsbeleid kan men overigens nooit alle plooien binnen het geneesmiddelenbudget gladstrijken. Ondanks de prijsverlaging van bijna 20% in de afgelopen jaren, gebruiken we in Nederland (maar ook daarbuiten) steeds duurdere geneesmiddelen (figuur 2). Nieuwe geneesmiddelen kosten bovendien al maar meer (figuur 3). Binnen het grillige patroon van de introducties van de afgelopen jaren (jaarlijks gaat het om een zeer diverse groep geneesmiddelen) kan een sterke toename van de prijs van een normdosering worden herkend. Minstens zo belangrijk als een prijsbeleid, is een beleid dat gericht is op het maken van verantwoorde keuzes binnen een steeds breder geneesmiddelenassortiment.

Figuur 1: prijsontwikkeling receptgeneesmiddelen (WTG)

Figuur 2: ontwikkeling gemiddelde kosten per genormeerde dagdosering (WTG)

Figuur 3: gemiddelde kosten per genormeerde dagdosering naar registratiejaar (WTG)