Minder sterke toename geneesmiddelenuitgaven

Prijzen licht gedaald

In het algemeen wijzigen de prijzen van geneesmiddelen niet of nauwelijks. Het zijn met name wettelijke beleidsinstrumenten zoals de Wet op de Geneesmiddelenprijzen en het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) die impulsen kunnen geven aan prijsstijgingen of –dalingen. In 2001 en 2002 hebben deze instrumenten een beperkte prijsverlaging geïnitieerd, waardoor het prijsniveau gedurende het eerste halfjaar van 2002 0,7% lager uitviel dan in dezelfde periode een jaar geleden. Naar verwachting zal dit prijsvoordeel in de loop van dit jaar afnemen tot 0,3%. Vanaf volgend jaar wordt het GVS stapsgewijs ontmanteld. De ontmanteling van het GVS verhoogt de kans op prijsstijgingen.

Octrooi op omeprazol

Dit jaar is het octrooi op de maagzuurremmer omeprazol (Losec^®) vervallen. In 2001 leverden de openbare apotheken voor € 214 miljoen aan omeprazol af. Sinds maart 2002 zijn er generieke varianten van omeprazol beschikbaar. Deze zijn zo’n 15% goedkoper. In juni 2002 leverden de openbare apotheken al in de helft van de gevallen omeprazol generiek af. Daarnaast heeft Losec^® marktaandeel verloren ten koste van pantoprazol (Pantozol^®) dat eveneens tot de klasse van de protonpompremmers behoort. Per genormeerde dagdosering is pantoprazol ongeveer 5% goedkoper dan Losec MUPS^®.

Haemostatica uit apotheek

Sinds 1 januari 2000 vallen de kosten van haemostatica die gebruikt worden bij de behandeling van hemofiliepatiënten niet meer onder het budget farmaceutische hulp. Tot 2002 werden de middelen nog wel door openbare apotheken verstrekt. Per 1 januari 2002 gebeurt dit vrijwel uitsluitend door (ziekenhuis)apotheken die gelieerd zijn aan speciale behandelcentra.

Groeivertraging rofecoxib

Sinds de introductie van rofecoxib (Vioxx^®) in 1999 ontwikkelde de vraag naar dit middel zich stormachtig. Rofecoxib is in eerste instantie alleen geregistreerd voor de bestrijding van pijn bij artrose aan heup- en kniegewrichten. Huisartsen bleken het middel echter veelvuldig buiten de geregistreerde indicatie als pijnstiller voor te schrijven. Sinds de tweede helft van 2001 stagneerde de vraag naar rofecoxib. Begin dit jaar werd de geregistreerde indicatie van rofecoxib uitgebreid met acute pijnbestrijding. Vanaf maart neemt de omzet van rofecoxib weer toe. Hierover berichtte de SFK al eerder.

Astma/COPD

De afgelopen jaren zijn een aantal combinaties van luchtwegverwijders en corticosteroïden (ontstekingsremmers) op de markt gebracht. Voorbeelden zijn Seretide^® en Symbicort^®. Ondanks de sterke omzettoename die zich bij deze combinatiepreparaten voordoet, stijgen de uitgaven voor tracheale middelen minder dan voorheen.

Cholesterolverlagers

Bij de cholesterolverlagers is er nog steeds sprake van een sterke uitgavengroei. Met 13% is de toename echter beperkter dan in vroegere jaren. Atorvastatine (Lipitor^®) was in 2001 het geneesmiddel met de hoogste omzettoename. De omzet van atorvastatine stijgt nog steeds, maar het middel verliest wel marktaandeel, ten koste van pravastatine (Selektine^®). Pravastatine is per verstrekking minder duur dan atorvastatine.

Mediastilte terbinafine

Met reclamespots op TV stuwde producent Novartis de omzet van terbinafine (Lamisil^®), een middel dat gebruikt wordt bij de bestrijding van schimmelnagels, naar recordhoogte. Toen de Inspectie Gezondheidszorg deze handelwijze bij de rechter ging toetsen, werden de spots uit de lucht gehaald. Dit lijkt direct weerslag gehad te hebben op de vraag naar terbinafine. In mei 2002 oordeelde de rechter dat de marketingstrategie van Novartis wel wettelijk geoorloofd is. Sinds die tijd heeft de producent de reclamecampagne hervat. Een aantal huisartsen riepen hierna op tot een boycot van de producten van Novartis.

Tabel 1: belangrijkste elementen groeivertraging januari-juni 2002