Aantal apotheekbereidingen stabiliseert

Sinds het jaar 2000 is het aantal apotheekbereidingen gestabiliseerd rond de 6,5 miljoen verstrekkingen, net iets meer dan 5% van alle gebruikte geneesmiddelen die vallen onder het wettelijk verzekerde geneesmiddelenpakket (figuur 1). Dit betekent dat een apotheek jaarlijks zo’n 4.000 apotheekbereidingen aflevert.

Bereidingen nader beschouwd

De apotheekbereidingen zijn onder te verdelen in twee groepen. Ten eerste zijn dit de preparaten die worden bereid volgens landelijke protocollen, veelal conform het Formularium Nederlandse Apothekers. Deze preparaten zijn geregistreerd in de G-Standaard van Z-Index. Tot deze groep ‘eigen’ bereidingen worden ook de ‘FNA-preparaten’ gerekend die door sommige geneesmiddelenleveranciers als gereed product in de handel worden gebracht. Ten tweede moeten de eigen bereidingen worden genoemd die volgens een lokaal formularium gemaakt worden en geen landelijke registratie hebben. Deze laatste groep producten kan daardoor niet door de SFK nader worden geïdentificeerd; ze maken 98% uit van de categorie onbekende artikelen.

Beschikbaarheid

Het beschikbaar komen van gestandaardiseerde handelsproducten is direct van invloed op de vraag naar eigen bereidingen die specifiek zijn afgestemd op de behoefte van de individuele patiënt. Dit aspect kan geïllustreerd worden aan de hand prednisoloncapsules. Prednisolon wordt toegepast voor het onderdrukken van afweer- en ontstekingsreacties onder meer bij sommige astmatische aandoeningen. In het verleden werd in de meeste gevallen prednison verstrekt. Prednison moet in het lichaam eerst worden omgezet in prednisolon. Sinds 1998 wordt steeds vaker direct een prednisolonpreparaat voorgeschreven. Hiervan was lange tijd alleen de tabletvorm met de dosering 5mg in de handel verkrijgbaar. Capsules met sterktes tot 75mg worden door de apotheek zelf bereid. In januari 2001 is prednisolon in een tablet van 20mg als handelsproduct op de markt gebracht. Sinds die tijd is het aantal zelf bereide prednisolon capsules sterk afgenomen, met name in de range van 15 tot en met 30mg.

Uit de gratie

De teruggang bij de door de apotheek te bereiden deptropinedrank is op een geheel andere oorzaak terug te voeren. In 1997 werd deptropinedrank nog 181.000 keer verstrekt via de openbare apotheek. Het betreft een middel dat voornamelijk aan heel jonge kinderen met bepaalde benauwdheidklachten wordt voorgeschreven. Inmiddels hebben het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de longartsen geoordeeld dat het niet langer wenselijk is dit middel voor te schrijven, omdat het middel geen wezenlijke bijdrage zou leveren aan verbetering van het ziektebeeld. De artsen hebben het advies van de NHG en de longartsen in de praktijk opgevolgd. Het gebruik van deptropinedrank loopt de laatste jaren stelselmatig terug (figuur 2). Naar verwachting zal het in de apotheek te bereiden dit jaar nog 16.000 keer worden verstrekt en bereid.

Figuur 1: ontwikkeling aandeel eigen bereidingen in voorschriften

* opgave 1ste halfjaar

Figuur 2: ontwikkeling gebruik deptropinedrank