€ 4 miljard aan geneesmiddelen

Naar aanleiding van een bezuinigingsvoorstel van de voormalige (ad-interim) minister van Volksgezondheid werden apothekers vanaf 1 september 2003 verplicht om lagere prijzen in rekening te brengen voor receptgeneesmiddelen. In de maanden september tot en met december heeft dit geleid tot een besparing van € 83 miljoen op de geneesmiddelen die via de openbare apotheek verstrekt zijn. In december stelde het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB) de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) in het gelijk in de beroepsprocedure die de beroepsorganisatie van apothekers tegen de bezuinigingsmaatregel had aangespannen. Effectief is de regeling sinds 1 januari van dit jaar niet meer van kracht. Op 13 februari 2004 bereikten de huidige minister van Volksgezondheid, de KNMP, Zorgverzekeraars Nederland en de bond van generieke geneesmiddelenleveranciers overeenstemming over een prijsverlaging bij generieke geneesmiddelen die moet leiden tot een besparing van € 400 miljoen (inclusief BTW en omzet via apotheekhoudende huisartsen) op jaarbasis.

Meer recepten

In totaal behandelden de openbare apotheken het afgelopen jaar 135 miljoen doktersvoorschriften; 5 miljoen meer dan in het voorafgaande jaar. Vooral het aantal recepten voor cholesterolverlagers (+550.000), antitrombose middelen (+390.000), maagzuurremmers (+370.000), bètablokkers (+340.000) en orale bloedglucoseverlagende middelen (+300.000) is gestegen. De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) constateert verder dat artsen per recept steeds grotere hoeveelheden geneesmiddelen voorschrijven. Dit is in lijn met het feit dat er steeds meer geneesmiddelen chronisch worden gebruikt. Gemiddeld krijgen patiënten op een recept een hoeveelheid geneesmiddelen voor 49 dagen voorgeschreven.

Van de 135 miljoen artsenvoorschriften hadden 18 miljoen voorschriften betrekking op een zelfzorggeneesmiddel. Sinds 1 januari van dit jaar worden deze middelen niet meer vergoed door de zorgverzekeraar.

Verdubbeling in 10 jaar

Historische cijfers laten zien dat de geneesmiddelenuitgaven in ons land de laatste tien jaar zijn verdubbeld. Zo zijn de geneesmiddelenuitgaven via openbare apotheken de afgelopen 5 jaar met € 1,4 miljard gestegen. Dit komt per hoofd van de bevolking neer op een bedrag van € 100 (niet alle Nederlanders betrekken hun geneesmiddelen via een openbare apotheek). De grootste uitgavenstijging deed zich deze jaren voor bij de cholesterolverlagers en de maagzuurremmers (tabel 1). Bij de maagzuurremmers is de uitgavengroei het afgelopen jaar overigens afgevlakt. Dit hangt onder meer samen met prijsverlagingen bij het middel omeprazol (waarvan in maart 2002 het patent verliep) en de toenemende voorkeur voor goedkopere (merkloze) varianten van dit middel. De SFK verwacht overigens dat de uitgaven aan cholesterolverlagers en maagzuurremmers in 2004 zullen dalen gezien de forse prijsverlagingen die per 1 maart zijn doorgevoerd bij omeprazol (-60%) en simvastatine (-65%, patent verstreken in mei 2003). In 2003 waren met deze twee middelen de hoogste geneesmiddelenuitgaven gemoeid.

Het afgelopen jaar daalden de uitgaven aan antidepressiva, terwijl het gebruik ervan toenam. Dit hangt samen met prijsverlagingen bij het veelgebruikte antidepressivum paroxetine waarvan sinds juli 2001 merkloze varianten beschikbaar zijn.

Figuur 1: geneesmiddelenuitgaven via de openbare apotheek (in miljoenen euro's)

Tabel 1: geneesmiddelengroepen met de grootste uitgaventoename in de afgelopen 5 jaar (in miljoenen euro's)