Aantal openbare apotheken vrijwel onveranderd in 2015

Eind 2015 telde Nederland 1981 openbare apotheken. Dit zijn er twee meer dan een jaar eerder. Net als vorig jaar, toen het aantal apotheken voor het eerst in jaren niet daalde, is de toename onvoldoende voor de groeiende vraag naar farmaceutische zorg. Die zou in 2015 vijftig nieuwe apotheken rechtvaardigen.

In totaal openden dertig nieuwe apotheken hun deuren en gingen 28 apotheken definitief dicht. Vijf van de nieuwe apotheken zijn poliklinische apotheken. Hun aantal komt daarmee uit op 84. Drie poliklinische apotheken splitsen hun bestaande dienstverleningen buiten de reguliere openingstijden af en brachten die onder in een zelfstandige dienstapotheek.

Contractafspraken

In totaal is ruim driekwart van de Nederlandse apotheken eigendom van een keten of is als franchise-apotheek aangesloten bij een formule. Aan deze ontwikkeling draagt het contracteerproces met de verzekeraars bij. Een individuele zelfstandige apotheker heeft niet of nauwelijks ruimte om afzonderlijk met een zorgverzekeraar te onderhandelen. Vanuit of met ondersteuning van een groothandel zijn daardoor binnen de mededingingsspelregels zorgmakelaars en andere samenwerkingsorganisaties ontstaan die contractafspraken met verzekeraars maken of dit proces faciliteren.

Hoewel groothandels apotheken hierbij niet verplichten om keten- of formule-apotheek te worden, maakt het de stap om dat wel te doen kleiner. Groothandel Pluripharm kent geen formule, maar het aan de groothandel gelieerde apothekerscollectief Pact faciliteert zo’n tweehonderd zelfstandige apotheken bij het aangaan van contracten met de zorgverzekeraar.

Service Apotheek aan kop

Van de ketens en formules kende de formule Service Apotheek van groothandel Mosadex eind 2015 de meeste aangesloten apotheken. Hieraan zijn 427 zelfstandige apothekers verbonden. 

Op de tweede plaats staat Brocacef, eigenaar van BENU-apotheken, met 310 apotheken. Daarvan zijn er 116 in eigendom en 194 apotheken gebruiken de formule. Mediq volgt met 295 apotheken (222 in eigendom en 73 formule- en partnerapotheken). De overname door Brocacef van de apotheken en de groothandels-activiteiten van Mediq die eind 2014 is aangekondigd, wacht nog altijd op goedkeuring door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). 

Alliance Healthcare heeft 218 apotheken aan zich gebonden. Hiervan zijn er 61 in eigendom en herkenbaar als Boots-apotheken en voeren 157 apotheken de vlag van de Alphega-formule. Stichting VNA is (mede)eigenaar van 125 apotheken. Voor Medsen geldt dat voor 39 apotheken. Dit zijn er evenveel als de Verenigde Apotheken Limburg (VAL) in eigendom heeft. Verder zijn Thio Pharma (24 apotheken), Zorggroep Almere (17), Acdapha Groep (13) en SAL Apotheken (13) als keten actief. Ook kleinere ketens sluiten zich voor contractonderhandelingen aan bij grotere ketens of zorgmakelaars. In totaal is hiermee bijna 90% van de openbare apotheken voor contracteer-afspraken verbonden aan een keten, formule of zorgmakelaar.

Figuur 1: Aantal openbare apotheken naar eigendom keten, formule of zelfstandig (2011-2015)
 

Aantal formule-apotheken in afgelopen jaren toegenomen.