Gebruik antidepressiva groeit al jaren met gemiddeld 3%

De hoeveelheid door openbare apotheken verstrekte antidepressiva groeide in 2014, uitgedrukt in standaarddagdoseringen (DDD), met 3%. Deze toename komt overeen met wat in 2014 gemiddeld voor alle geneesmiddelen samen geldt, en ook met de gemiddelde toename van het gebruik van antidepressiva in de afgelopen tien jaar. De verschillende onderliggende groepen waarin de antidepressiva grotendeels op grond van hun werking zijn ingedeeld, kennen vergelijkbare toenames. Een uitzondering geldt voor de toename, met 10%, van het gebruik van de mono-amine-oxidase- remmers (MAO-remmers).

Aandelen

De meest gebruikte antidepressiva zijn de selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI). Van het totaal aantal DDD’s dat openbaar apothekers vorig jaar aan antidepressiva verstrekten, kwam 63% op het conto van de ssri’s. De groep met de ‘overige antidepressiva’ kent een aandeel van 24%. De niet-selectieve monoamine-heropnameremmers – ook wel klassieke of tricylische antidepressiva (TCA) genoemd – nemen 12% van de hoeveelheid verstrekte DDD´s voor hun rekening. De MAO-remmers, de minst gebruikte antidepressiva, tot slot, hebben een aandeel van 1%. Deze groep kent, zoals boven vermeld, wel een sterke toename van het aantal verstrekte DDD’s. Opvallend is dat deze stijging vooral wordt veroorzaakt door het geneesmiddel tranylcypromine (Parnate). Dit in Nederland niet geregistreerde geneesmiddel is op artsenverklaring beschikbaar en toegelaten tot het basispakket voor de behandeling van niet op conventionele therapie reagerende depressies. Openbaar apothekers verstrekten het middel in 2014 aan ongeveer 1800 gebruikers. In totaal verstrekten ze aan ruim 1,1 miljoen mensen een antidepressivum.

Escitalopram uit patent

In april 2014 kwamen de eerste generieke varianten van escitalopram (Lexapro) beschikbaar. Deze SSRI kende in 2014 een toename in het gebruik van ruim 8%. Het aandeel aan DDD’s van dit middel bedroeg in 2014 bijna 7% van alle antidepressiva. Door de prijsdaling waarmee deze introductie gepaard ging, daalden van dit middel de materiaalkosten per DDD van gemiddeld € 0,68 in januari 2014 naar € 0,35 in december 2014. Daardoor daalden in 2014 ook van alle SSRI’s samen de gemiddelde kosten per DDD en wel met één cent naar € 0,12. Mede door een prijsstijging met 26% van het eerder genoemde tranylcypromine heeft het patentverloop van escitalopram weinig effect op de gemiddelde kosten per ddd van alle antidepressiva samen. Deze namen met ongeveer 1% af en komen afgerond evenals in 2013 uit op € 0,18. Deze daling met 1% verklaart dat de materiaalkosten van antidepressiva in 2014 met ‘maar’ 2% stegen terwijl het gebruik ervan met 3% toenam. Het aandeel generiek binnen alle antidepressiva is vooral dankzij escitalopram  n 2014 gestegen van 81% tot 85%.

Figuur 1: Ontwikkeling antidepressiva in DDD’s, materiaalkosten en kosten per DDD (2007-2014)

Sinds 2009 houden de hoeveelheid DDD’s en kosten vrijwel gelijke tred.