Kwart bevolking gebruikt CVRM-medicatie

Cardiovasculair risicomanagement (CVRM) richt zich op het voorkomen van hart- en vaatziekten (HVZ), zoals hartfalen, angina pectoris en hart- of herseninfarcten. Voor de aanduiding van de groep CVRM–geneesmiddelen hanteert de SFK een indeling die is gebaseerd op het tweede niveau van het ATC–classificatiesysteem. De CVRM–groep bestaat uit antistollingsmiddelen (B01), hartmiddelen (C01), cholesterolverlagers (C10) en middelen tegen hoge bloeddruk. De laatstgenoemde groep omvat ruwweg plasmiddelen (C03), bètablokkers (C07), calciumantagonisten (C08), middelen aangrijpend op het renine–angiotensinesysteem (RAAS–remmers, C09) en specifieke antihypertensiva (C02). Op basis van het gebruik van deze middelen kan een inschatting gemaakt worden van het aantal CVRM-patiënten.

Groei vlakt af

Nederlandse openbare apotheken verstrekten in 2012 aan bijna 4,4 miljoen mensen één of meerdere geneesmiddelen ten behoeve van CVRM. Dit betekent dat aan ruim één op de vier inwoners van Nederland CVRM-medicatie is voorgeschreven. Het aantal gebruikers van CVRM-middelen groeit ieder jaar nog wel, maar de toename vlakt de laatste jaren af. In 2012 bedroeg die toename 1,5% ten opzichte van 2011. In 2007, toen 3,8 miljoen mensen een middel voor CVRM gebruikten, bedroeg de groei nog 4,5% in vergelijking met een jaar eerder. Het gebruik van CVRM-geneesmiddelen beperkt zich vaak niet tot één middel, want van de genoemde 4,4 miljoen mensen gebruikte in 2012 80% een middel tegen hoge bloeddruk, ruim 45% een cholesterolverlager, bijna 42% een antistollingsmiddel en ruim 12% een hartmiddel.

Leeftijd

Het gebruik van geneesmiddelen voor cardiovasculair risicomanagement neemt, zoals te verwachten valt, sterk toe naarmate de leeftijd vordert. Als iemand eenmaal een geneesmiddel uit deze groep gebruikt, komen er in de loop der tijd mogelijk wel middelen bij, maar zelden wordt het gebruik ervan volledig gestaakt.
Uit gegevens van de SFK blijkt dat in 2012 het aantal gebruikers van middelen uit de ATC hoofdgroep C, uitgedrukt als percentage van de bevolking vanaf de tienerjaren geleidelijk begint op te lopen. De lichte verhoging van dit percentage rond het achttiende levensjaar is volledig toe te schrijven aan bètablokkers, die op deze leeftijd onder meer toegepast worden om de symptomen van examenstress te onderdrukken.
De geleidelijke toename verandert rond het veertigste levensjaar in een sterke stijging. Boven die leeftijd neemt het aandeel van de mensen dat een geneesmiddel uit de ATC hoofdgroep C gebruikt ieder leeftijdsjaar toe met 2% van de bevolking. Deze toename blijft zo doorgaan tot de leeftijd van 80 jaar. Bij die leeftijd ligt het aantal gebruikers van deze middelen ruim boven de 80% van de bevolking. De beschreven ontwikkeling is voor mannen en vrouwen overigens vrijwel gelijk.

Gebruik en uitgaven

De totale uitgaven aan pakketgeneesmiddelen voor CVRM bedroegen in 2012 € 850 miljoen. Dat is 10% lager dan in 2011 en 25% lager dan in 2007, toen tot dusver het meest aan CVRM-middelen is uitgegeven (€ 1.130 miljoen). Deze bedragen zijn gebaseerd op de bij zorgverzekeraars in rekening gebrachte declaraties voor geneesmiddelkosten en zorgverlening. Het gebruik, uitgedrukt in standaarddagdoseringen (DDD), is sinds 2007 met 21% gestegen tot 3,1 miljard DDD’s in 2012. Deze hoeveelheid maakt 40% uit van alle door Nederlandse apotheken verstrekte geneesmiddelen die tot het basispakket behoren. Van de 3,1 miljard DDD’s aan geneesmiddelen voor CVRM was 59% bestemd om hoge bloeddruk tegen te gaan en 21% om het cholesterolgehalte te verlagen. De antistollingsmiddelen namen ruim 16% voor hun rekening.

figuur 1: Gebruikers van geneesmiddelen voor CVRM als percentage van de bevolking per leeftijdsjaar (2012)

Aandeel gebruikers CVRM-middelen loopt op tot boven de 80% bij de 80-plussers.