Meeste erectiepillen verstrekt in Amsterdam en omgeving

Het gebruik van middelen bij erectiestoornissen vertoont al enkele jaren een redelijk stabiel beeld zonder noemenswaardige schommelingen. In 2014 verstrekten openbare apotheken aan 120.000 mannen in totaal bijna 300.000 keer een erectiemiddel. Sildenafil (Viagra) nam daarvan ongeveer 54% voor zijn rekening en tadalafil (Cialis) 38%. Beperktere aandelen van 6% en 2% waren er respectievelijk voor vardenafil (Levitra) en het te injecteren combinatiepreparaat Androskat. Erectiemiddelen komen niet voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking, de gebruikers moeten ze zelf betalen. 

Generiek sildenafil

Na het verlopen van het patent van Viagra verschenen in de loop van 2013 de eerste generieke varianten op de Nederlandse markt. Binnen enkele maanden betrof bijna 80% van de sildenafilverstrekkingen een generiek product. Over geheel 2014 is dit percentage opgelopen tot 89%. Van andere erectiemiddelen zijn nog geen generieke producten beschikbaar. Generiek sildenafil kost op basis van de apotheekinkoopprijs (AIP) ongeveer de helft van het merkmiddel. Opmerkelijk is dat deze lagere kosten niet hebben geleid tot een enorme toename van het gebruik van sildenafil ten koste van andere potentiepillen. Gebruikers van Cialis, waarvan de aip qua grootteorde in de buurt van Viagra ligt, laten zich niet vanwege een lagere prijs massaal verleiden tot overstappen op generiek sildenafil. Wel is het marktaandeel van sildenafil in 2014, na een geleidelijk verlies van ongeveer 4% gedurende de periode 2009 tot en met 2012, weer terug op het niveau van 2009. 

Regionale verschillen

Op basis van het aandeel dat erectiemiddelen uitmaken van het totaal aantal geneesmiddelverstrekkingen blijken er duidelijk regionale verschillen. In Amsterdam verstrekken apothekers naar verhouding het vaakst een potentiepil, zo’n 50% vaker dan landelijk gemiddeld. In de nabije omgeving van Amsterdam, zoals de regio Haarlemmermeer, Amstelveen, ’t Gooi en Flevoland, alsook in de regio Den Haag, is dat meer dan 20% vaker dan landelijk gemiddeld. In de tweede grootste stad van het land, Rotterdam, blijft dat beperkt tot 7% boven het landelijk gemiddelde. In het noorden en oosten van Nederland verstrekken apothekers erectiemiddelen minder dan gemiddeld. Die kant van de lijst wordt aangevoerd door Friesland, Groningen en de omgeving van Zwolle, waar het aantal verstrekkingen 25% tot 30% onder het gemiddelde niveau ligt. De SFK registreert deze verschillen op basis van verstrekkingengegevens van apotheken. Op basis van deze gegevens kunnen de regionale verschillen niet worden verklaard. 

Figuur 1: Verstrekkingen erectiemiddelen als percentage van landelijk gemiddelde. (AWBZ-regio’s 2014)

 Gebruik van erectiemiddelen verschilt sterk tussen regio’s